آیا میدانستید؟
﴿حکمت و فلسفه ی شب قدر﴾:
آیا میدانستید؟
﴿حکمت و فلسفه ی شب قدر﴾:
﴿بخش دوم﴾:
برادر و خواهر مسلمان!
زمانِ دقیقِ وقوع و دخولِ شب قدر دقیقاً برای هیچ کسی مشخص نیست.
رسول الله صلی الله علیه و سلم درحدیثی فرمودند که شب قدر را در شب ۲۵ ، ۲۷ و ۲۹ رمضان تلاش نمایید ،
در حدیث دیگری فرمودند شب قدر را در ۷ شب آخر رمضان جستجو نمایید!
و در حدیث دیگری فرمودند که در ۱۰ شب آخر رمضان جستجو نمایید و بهتر این است که در ۱۰ شب آخر رمضان جستجو شود .
ابوسعید خدری رضی الله عنه میگوید:
اعْتَکَفْنَا مَعَ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلمالْعَشْرَ الأَوْسَطَ مِنْ رَمَضَانَ فَخَرَجَ صَبِیحَةَ عِشْرِینَ فَخَطَبَنَا وَقَالَ:
«إِنِّی أُرِیتُ لَیْلَةَ الْقَدْرِ ثُمَّ أُنْسِیتُهَا أَوْ نُسِّیتُهَا فَالْتَمِسُوهَا فِی الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ فِی الْوَتْرِ…» (بخاری)
در دهه ی دوم رمضان با رسول الله صلی الله علیه وسلم به اعتکاف نشستیم.
آنحضرت صلی الله علیه وسلم صبح روز بیستم، بیرون آمد وبه ایراد سخن پرداخت وفرمود:
﴿شب قدر، در خواب برایم مشخص شد. ولی من آنرا فراموش کردم و یا آنرا از یادم بردند. پس آنرا در شبهای فرد دهة آخر، جستجو نمایید﴾
رسول کریم صلی الله علیه وسلم در دهه ی آخر ماه مبارک رمضان تلاش بیشتری در نمازخواندن و قرائت قرآن و دعا خواندن می کردند که در دیگر روزهای سال چنین تلاشی نداشتند،
چنانکه عایشه رضی الله عنها روایت کرده است که:
« کان إذا دخل العشر الأواخر أحیا اللیل وأیقظ أهله وشد المئزر» (بخاری: ۲۰۲۴).
هنگامیکه دهه آخر رمضان، فرا می رسید، رسول الله صلی الله علیه وسلم کمرش را محکم می بست (از همسران، دوری می گزید) و شب خود را با عبادت، زنده نگه می داشت و خانواده اش را نیز بیدار می کرد.
و در مسند امام احمد و صحیح مسلم آمده است:
«کان یجتهد فی العشر الأواخر مالا یجتهد فی غیرها».
در دهه ی آخر ماه رمضان تلاش بیشتری را (در عبادت) می کردند که در دیگر روزهای سال چنین تلاشی نداشتند.
علما، در مورد لیلۃ القدر میفرمایند:
شب قدر در دهه ی آخر ماه مبارک رمضان است، اما در چه شبی از دهه ی آخر می باشد اختلاف کرده اند که مشهورترین آنها عبارتند از:
۱- شب ۲۱ و این قول امام شافعی رحمه الله است.
۲- شب ۲۳ و این قول بسیاری از صحابه و تابعین است .
۳- بعضی علما بالای شب های ۲۵ و۲۷ و۲۹ تأکید کرده اند.
۴- برخی دیگری از علما، بالای شب آخر رمضان تأکید کرده اند.
۵- جمهور علما شب قدر را داخلِ دهه ی آخر ماه مبارک رمضان میدانند،
علمای کرام فرموده اند که:
شب لیلۃ القدر، در هر سال تغییر می کند، یعنی اینکه احتمال دارد یک سال ۲۱ وسال دیگر ۲۵ وسال دیگر ۲۳ باشد.
واین قول ابی قلابه وغیره است، واین بعنوان صحیح ترین قول می باشد.
ابن کثیر رحمه الله تعالی میفرماید:
از ابی قلابه روایت شده است که فرمود شب قدر در دهه ی آخر است وهر سال تغییر می کند، واین قول صریح بزرگانی چون امام مالک وثوری وامام احمد واسحاق ابن راهویه وابو ثور و مزنی و ابن خزیمه، امام شافعی (رح) دیگران می باشد.
از بهترین وسیله برای بدست آوردن ثواب و اجر شب قدر اعتکاف کردن یعنی ماندن در مسجد بقصد عبادت می باشد،
رسول اکرم صلی الله علیه وسلم دهه ی آخر رمضان را اعتکاف می نمودند، و به قراءت قرآن ودعا ونیایش مشغول می شدند، و متأسفانه از امروزه سنت اعتکاف (ماندن در مسجد بقصد عبادت) ترک شده است، در حالیکه رسول اکرم صلی الله علیه وسلم واهل بیتش وصحابه کرام رضوان الله تعالی علیهم اجمعین بر این عبادت مواظبت می کردند.
از عایشه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم در ده روز آخر رمضان به اعتکاف می‌نشست و می‌فرمود :
(تحروا لیله القدر فی العشر الأواخر من رمضان) (صحیح بخاری)
«شب قدر را در ده شب آخر رمضان جستجو کنید».
و مستحب است که شخص معتکف به عباداتی مانند نماز و تلاوت قرآن و سبحان الله والحمدلله و لا إله الا الله و الله اکبر گفتن و طلب مغفرت و صلوات بر پیامبر صلی الله و علیه وسلم، و دعا کردن وبحث و گفتگوی علمی و مانند اینها مشغول شود، و مکروه است که اعتکاف کننده خودش را با سخنان و اعمال بیهوده سرگرم کند همانطور که ساکت ماندنش به گمان اینکه سکوت، او را به خدا نزدیک می‌کند مکروه است».
اعتکاف کننده می‌تواند هنگام ضرورت از محل اعتکافش (مسجد) خارج شود، همچنان که شانه کردن مو، تراشیدن سر و گرفتن ناخن‌ها و نظافت بدن برایش مباح است.
اعتکاف با بیرون رفتن از مسجد بدون ضرورت و همبستری کردن با همسر باطل میشود.
ابن کثیر رحمه الله می فرماید:
مستحب است که زیاد به دعا ونیایش برداخته شود ومستحب است که این دعا زیاد خوانده شود:
﴿اللهم انک عفو تحب العفو فاعف عنی﴾
امام احمد رحمه الله از ام المؤمنین عائشه رضی الله عنها روایت کرده است که فرمود:
﴿ای رسول خدا اگر شب قدر را درک کردم چه دعایی بکنم فرمود : بگو :” اللهم انک عفو تحب العفو فاعف عنی “ ﴾
“پروردگارا همانا تو بخشنده ای و بخشش و گذشت را دوست داری پس مرا ببخشای.”
بهترین وقت نماز شب ۱/۳ اخیر پایان شب است زیرا در اینوقت دعاء مستجاب است، مثلاً اگر أذان مغرب ساعت ۷ شب باشد و اذان صبح هنگام طلوع فجر ساعت ۴ صبح باشد، یعنی، بعد از أذان مغرب تا اذان صبح ۹ ساعت فاصله باشد، ۱/۳ اخیر شب در اینصورت بعد از ساعت ۱ شب شروع میشود.
عزیزان گرانقدر:
لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.
جزاکم الله خیراً!
ا.ج.ع
سه شنبه، بیست و سوم ماه مبارک رمضان ۱۴۳۷
بیست و هشتم جون ۲۰۱۶
www.facebook.com/meydanestid