آیا میدانستید؟
رمضان پُلی بسوی نور
بخش دوم
نوشتۀ: استاد احمد جاوید عارفی
سلام های گرم و عمیقِ رمضانی بنده را بپذیرید.
جای بسا تعجب است میبینم که گروهی از مردم با هجوم آوردن به سمت بازار ها و خرید بیش از حد انواع و اقسام خوراکی ها و نوشیدنیها چنین میشتابند، گویی که به استقبال ماه خوردن و آشامیدن رفته‌اند،
پس بیش از حد نیاز خود و خانواده ی شان خرید میکنند، و لذا بعضی از آنان و چه بسا اهل اسراف را می‌بینیم که بر سفره اش انواع و اقسام مختلفی از خوراکی ها را گذاشته است که بجز مقدار اندکی از آن خورده نمی شود!
اما،گروهی از مردم با ماه رمضان همچون ماه های دیگرِ سال برخورد میکنند، و همچنان که بقیه ماه های سال میگذرد رمضان نیز برای آنها میگذرد،
تا جایی که شب قدر که قرآن کریم آن را بهتر از هزار شب معرفی کرده است نیز مانند بقیه شب های سال میگذرد!
و این کار بی انصافی و زیانی بس بزرگ است،
این کار به هدر دادن چیز با ارزشی است که شایسته نیست انسان مسلمان آنرا ضایع کند و از دست بدهد،
لذا بایستی هر انسان مسلمان از این ماه به بهترین وجه استقبال کند و با نیکویی از این ماه پذیرایی کند، و خود را به گونه‌ای آماده کند که به راستی و حقیقت از اهل رمضان باشد.
اما، اینان معنی رمضان را عوضی گرفته اند و در فهم درست این ماهِ پر برکت سعی نکرده اند.
رمضان ايستگاهِ پر نورِ سال است،
در رمضان حقيقتِ هر انسان برملا میشود وپرده از واقعيتش برکشیده میشود،
گويی رمضان ندای رب العالمين است ،برای بندگانی که هميشه گناه وکوتاهی خويش را بر دوش شيطان لعين می‌اندازند وشانه از زير بار کوتاهی های خويش خالی میکنند.
حضرت رسول کریم صلی الله وعلیه وسلم فرمودند:
«إِذَا كَانَ أَوَّلُ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ صُفِّدَتِ الشَّيَاطِينُ، وَمَرَدَةُ الجِنِّ، وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ، فَلَمْ يُفْتَحْ مِنْهَا بَابٌ، وَفُتِّحَتْ أَبْوَابُ الجَنَّةِ، فَلَمْ يُغْلَقْ مِنْهَا بَابٌ، وَيُنَادِي مُنَادٍ: يَا بَاغِيَ الخَيْرِ أَقْبِلْ، وَيَا بَاغِيَ الشَّرِّ أَقْصِرْ، وَلِلَّهِ عُتَقَاءُ مِنَ النَّارِ، وَذَلكَ كُلُّ لَيْلَةٍ» سنن ترمذی (۶۸۲)، و سنن ابن ماجه (۱۶۴۲)
وقتی که اولین شب از ماه رمضان فرا می‌رسد شیاطین و جن های شرور به غل و زنجیر کشیده میشوند، و همه درهای جهنم بسته میشود و هیچ دری از آن باز نمی شود،
و تمام درهای بهشت باز میشود و هیچ دری از آن بسته نمی شود، وندا دهنده‌ای ندا میزند:
ای کسی که خواهان خیر و نیکی هستی پیش بیا، و ای کسی که خواهان شر و بدی هستی کوتاه بیا، و خداوند متعال گروهی از مردم را از آتش دوزخ رهایی میدهد، و این مورد برای تمام شبها است (نه فقط آن شب).
در این حدیث و گفتار زیبای رسول اکرم صلی الله وعلیه وسلم اگر دقت کنیم:
﴿وندا دهنده‌ای ندا میزند: ای کسی که خواهان خیر و نیکی هستی پیش بیا﴾!
این بدین معنی است که:
تو فرصتی برای نیکی و طاعت و عبادت در پیش رو داری پس با تمام توان به سمت آن روی بیاور، و برای استفاده از آن نهایت تلاش خود را بکن، و مراقب باش مبادا این فرصت را از دست بدهی، زیرا این موسم پر منفعت برای انجام نیکی ها است، و تجارت آن پر سود است و اگر آنرا از دست دادی دوباره بر نمی گردد.
«و ای کسی که خواهان شر و بدی هستی کوتاه بیا»
این بخش حدیث به ما میفهماند که:
برای کسی که خواهان شر و بدی است، یا نفسش او را به سمت بدی سوق میدهد، زیبنده نیست که نفس خود را آزاد بگذارد تا در پلیدی خود سیر کرده، و در انحراف خود اسراف کند، و در این ماه مبارک همچنان به گمراهی خود ادامه دهد.
من واقعاً حیرانم بر چنین گروهی که عظمت و قدر این ماه مبارک را ناچیز شمرده اند و به خود ظلم میکنند، ظلمی بس بزرگ و جبران ناپذیر.
برعلاوه ی فیوض الهی در این ماه مبارک، جهات علمی و ساینسی این ماه فراتر از آن است که بشر با عقل خدادادش سنجیده است.
روزه نه تنها بر روح و روان و اخلاق انسان تاثير می‌گذارد بلكه موجب زيبايى جسمى انسان هم میگردد.
طب بشرى امروز بعد از چهادره قرن متوجه شده است كه روزه بسيارى از امراض را تداوى و معالجه می‌نمايد، بدين اساس در بسيارى از كشور‌ها آغاز به تأسيس كلينك‌هاى روزه دارى نموده‌اند.
طب قديم هم اکثر اوقات مريضان خويش را به امساك از پر خورى منع نموده و به اين امر معتقد بود كه تقليل در پر خورى مانع دفع بسيارى از امراض در وجود انسان میگردد.\u2029
طب جديد هم بر اين امر معتقد است كه امساك و روزه در جلوگيرى بسيارى از امراض مؤثر است صرف نام آنرا (رژيم غذایی گذاشتند) كه ما مسلمانان آنرا به روزه مسمى نموده ايم.\u2029
انسان عاقل با اندکی تأمل به این حقیقت پی میبرد که الله سبحانه وتعالی و رسول کریم صلی الله وعلیه وسلم هرآنچه در مورد این ماه در قرآن کریم و احادیث نبوی برای بشریت ابلاغ کرده، فقط و فقط برای صحت وسلامتی جسمی و روحانی انسان است و بس.
وقتی ماه مبارك رمضان تمام میشود، گروهی از افراد تصور می‌كنند می‌توانند هر چقدر دوست دارند غذا بخورند و دیگر هیچ محدودیتی وجود ندارد!
اما همه می‌دانیم در پیش گرفتن چنین شیوه‌ای نه‌تنها عاقلانه نیست، بلكه می‌تواند به بروز بیماری‌ها و مشكلات متعددی نیز منجر شود.
حیف است وقتی یك ماه برای ایجاد عادات خوب و پسندیده تلاش می‌كنیم، براحتی و پس از گذشت چند روز آنها را كنار بگذاریم و یادمان برود كه میشود طور دیگری زندگی كرد؛
البته نباید فراموش كنیم ماه رمضان فرصتی است برای تغییر؛ تغییری كه هم در بُعد معنوی زندگی می‌توان آن را دید و حس كرد و هم در بُعد جسمانی.
به همین دلیل متخصصان و كارشناسان تغذیه بارها هُشدار داده‌اند و گفته‌اند كه به عادات مثبت غذایی كه طی این ماه به دست آورده‌اید، ادامه دهید و آنها را براحتی ترك نكنید؛ اگر توانسته‌اید یك ماه سگرت نكشید، یك ماه نوشابه و غذا های چاق کننده را كنار گذاشته‌اید و یك ماه كمتر از غذاهای چرب و پرانرژی استفاده كرده‌اید، مطمئن باشید از این پس هم می‌توانید.
اگر بر تأثیرات جسمانی و معنوی رمضان نگاه کنیم، در میابیم که این ماه واقعاً با ارزش و نیکوست، و رمضان به راستی پُلی است بسوی نور که تن و روان انسان را نشاط میبخشد.
این همان پُلی است که انسان را از دنیای کوچکی که در آن زندگی میکند، به عالم بالای معنوی ارتقأ داده، بُعد جدید و دروازه های منور روحانی را بر وی میگشاید.
هر قدمی که بر این پل میگذاریم، همانند نَفَس، ممدِ حیات است و مفرح ذات.
مقام روزه دار واقعی نزد الله سبحانه وتعالی آنقدر بلند است که روزه داران در روز قیامت از دروازه ای که ریان نام دارد داخل بهشت می گردند که هیچکس غیر از ایشان از آن داخل نمی گردد.
گفته می شود:
روزه داران کجایند!
پس ایستاده می شوند و از آن دروازه کسی غیر از ایشان داخل نمی گردد و چون داخل شوند بسته می شود و هیچکس از آن وارد نمی شود.
این پاداش بزرگ، ثمره ی عمل بزرگی است که تنها به خودداری شخص از خورد و نوش و… به دست نمی آید،
پیامبر صلی الله علیه وسلم این حقیقت را این گونه بیان نمودند:
مَنْ لَمْ یَدعْ قَوْلَ الزُّورِ والعمَلَ بِهِ فلَیْسَ للَّهِ حَاجهٌ فی أَنْ یَدَعَ طَعامَهُ وشَرَابهُ. رواه البخاری.
کسی که سخن دروغ و عمل به آن را ترک نکند، پس الله تعالی نیازمند آن نیست که خوردنی و آشامیدنی خود را ترک کند.
درین حدیث به دو امر مهم اشاره شده است:
۱- زشتی این اعمال در حالت روزه داری بیشتر است.
۲- باید روزه را ازین اعمال سالم نگهداشت؛ چون سالم ماندن روزه ازین اعمال نشانه ی کمال آن می باشد.
حضرت جابر رضی الله عنه می فرماید:
وقتی که روزه گرفتی، باید گوش و چشم و زبانت نیز روزه داشته باشند،
از امور حرام دوری گزین، همسایه آزاری مکن، در حال روزه داری با وقار و سنگینی و متانت باش و روز روزه داری را مثل روز های دیگرت مگردان.
عبادتی با این قدر و منزلت در اسلام و این همه اجر و پاداش، روزه دار را وادار می سازد که احکام روزه را بشناسد و احوال و صفات روزه داران واقعی را بداند تا نفس و شیطان او را فریب ندهد.
بیائید، رمضان کریم، این پُل ارتباطی میان انسان خاکی و عالمِ بالا را مستحکم کنیم تا به راحتی و خوشحالی از آن عبور کنیم،
آنطرف مرز های زندگی پرجنجال بشری،
آنطرف ها، که نه درد است ونه رنج، همه نور است و صدق و صفا!
اللهم بارک لنا فی رمضان یا رب العلمین!