2ـ موضوع گفتار:
ميرسيم به موضوع گفتار انسان.
قرآن كريم در آيهء 18 سورهء «ق» در ارتباط با ثبت گفتار انسان و مراقبت دايم از آن ميگويد:
]مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ[
«انسان هيچ سخني را تلفظ نمينمايد مگر اينکه بر آن ناظر و رقيبي گماشته است»
عقيدهء «آخرت» ميگويد كه انسان از تمام «اقوال» خويش مورد سؤال قرار ميگيرد و هر سخني كه از زبان وي بيرون شود، خواه سخني نيك باشد يا بد، آن را در راه ايفاي رسالت حق به كار گرفته باشد، يا در ابلاغ رسالت شيطان، تمام اين گفتهها در يك سجلّ كاملي نگه داري شده و سپس در آخرت در پيشگاه محكمهء الهي ارائه ميگردد.
حالا بايد ديد كه علم جديد در اين باره چه موقفي دارد؟
در يك نگاه، ملاحظه ميكنيم كه علم جديد آمده است تا بازتابگر اين اعجاز علمي قرآن كريم باشد؛ زيرا ثبت دائمي امواج صوتي در فضا، امروزه قطعاً مورد پذيرش همگان است و دانش نوين در اين باره هيچ شك و شبههيي ندارد كه هر انسان، به مجرد اينکه زبانش را براي سخن گفتن به حركت در آورد، بي درنگ به دنبال اين حركت، امواجي را در هوا نيز به اهتزاز در ميآورد. درست همانند اينکه ما در بركهء آب ايستاده و ساكن، قطعه سنگي را پرتاب كنيم، ملاحظه خواهيم كرد كه در آن بركه امواج ايجاد ميشود. يا اگر زنگ برقي را در اندرون شيشهيي قرار دهيد كه در آن شيشه از همهء اطراف محكم بسته باشد و سپس بر كليد آن زنگ برقي فشار دهيد، قطعاً زنگ به صدا در ميآيد اما با آنکه شما در نزديكي آن زنگ هم قرار داريد، صداي آن را نميشنويد؛ زيرا زنگ برقي در آن هنگام، امواج صدا را به بيرون نميفرستد بلكه آن امواج در درون شيشه محبوس باقي ماندهاند. اين امواج صوتي در شرايط عادي به طبلهء گوش ما برخورد نموده و طبلهء گوش هم به طور اتومات، آن را به مغز ميفرستد و در نهايت جرياني به نام «شنود» به وجود ميآيد.
قطعاً به ثبوت رسيده است كه اين امواج صوتي، به همان كيفيت اصلي خود براي ابد در «أثير» يا فضا باقي ميمانند و شنيدن دوبارهء آنها ممكن است. اما با وجود آنکه همهء امواج صوتي يي كه از زبان هر انساني در روي زمين صادر گردد، از اولين تا آخرين انسان ، براي ابد در فضا حركت ميكنند و وجود دارند ليكن علم جديد تا هنوز به ضبط مجدد آنها قادر نگرديده است. البته اين يك حقيقت پذيرفتهشدهء علمي است كه دانشمندان پس از آنکه از بُعد نظري، به امكان ايجاد دستگاهي براي دريافت صداهاي زمانهاي گذشته اذعان نمودند، ديگر به اين ميدان خاص اهتمام و توجّه چنداني نشان ندادند و گر نه همانطور كه راديو، صداهاي مختلفي را كه ايستگاههاي مختلفهء راديويي دنيا پخش ميكنند، در دسترس قوهء شنوايي ما قرار ميدهد، شنيدن صداهاي گذشتگان نيز بعيد از امكان نبوده و نيست. اضافه بايد كرد كه آنچه علم امروزه در اين صدد با آن رو به روست، دريافت صداهاي قديميان نبوده، بلكه در حال حاضر مشكل اساسي در برابر علم، يافتن راهي براي فرق گذاشتن ميان صداهاي بي شمار گذشتگان است كه چه گونه ميتوان ميان ملياردها سال و بلياردها صدا فرق نهاد؟
بيشك اختراع راديو ما را به آستانهء حل اين قضيه نيز نزديك كرده است؛ زيرا هم اكنون در دنيا هزاران ايستگاه راديويي وجود دارند كه برنامههاي زيادي را در طول شبانه روز پخش ميكنند و امواج اين برنامهها با سرعت (186000) مايل در ثانيه فضا را ميپيمايند. پس جداً معقول بود اگر ما با بازنمودن پيچ راديو مخلوطي از صداهاي درهم و برهم را ميشنيديم و از هيچ كدام آنها هم سر در نميآورديم. اما چنين هرج و مرجي از آن رو رونما نگرديده است كه ايستگاههاي راديويي دنيا برنامههاي خود را با طول موجهاي معيّن مختلف ميفرستند. بعضي از اين ايستگاهها روي طول موجهاي بلند، بعضي روي طول موجهاي متوسط و بعضي روي امواج كوتاه برنامه پخش مي كنند و چنين است كه فرستندههاي راديويي با بهرهگيري از اين طول موجهاي مختلف، امكان آن را به ما دادهاند كه عقربهء راديو را به جاي مطلوب آن بچرخانيم و صداي مطلوب را هم دريافت كنيم.
اما دانشمندان تا كنون به اختراع ابزاري كه بتواند صداهاي قدما را از يكديگر تفكيك كند، موفق نگرديدهاند و اگر چنين نبود ما تا به حال تاريخ هر عصر را با صداهاي مردم خود آن عصر و زمان شنيده بوديم. بنا برا ين، اگر بشر به اختراع آلهء مربوطه موفق گردد، امكان شنيدن صداهاي قدما در آينده به اثبات ميرسد. به همين دليل است كه عقيدهء «آخرت» هم بعيد از قياس نيست كه ميگويد: تمام سخنان انسان در طول زندگي وي به ثبت ميرسد و او حساب آنچه را كه گفته است، در روز آخرت باز پس خواهد داد.
شايد قياس آنچه كه بر سر دكتور مصدق صدراعظم اسبق متوفاي ايران آمد، قياس بسيار بعيد و به اصطلاح اهل منطق «قياس مع الفارق» باشد، اما بي مناسبت نيست اگر در اينجا آن را ذكر كنيم.
در سال 1953 دكتور مصدق زنداني بود و پوليس در اتاقش ضبط الصّوت خودكاري را جاسازي كرده بود. بناءً تمام آنچه را كه مصدق در اتاقش با دوستان محرمش گفته بود به ثبت رسيده بود و در روز محاكمه، تمام نوارهاي سخنانش به محكمه ارائه گرديد تا شاهدي عليه او از زبان خودش باشد. اين و امثال آن از وقايع ميتواند نمونهء آن چيزي باشد كه در روز آخرت رونما ميگردد.
بي شك بحث و مناقشه ما پيرامون اين قضيه، وجود فرشتگان «كرام الكاتبين» يا به تعبير ديگر، وجود «ضبطكنندگان» غير مرئيي را نفي نميكند كه بر صفحهء فضا و يا هر كيفيت غيبي ديگري، تمام بيانات و مكالمات ما را ضبط و ثبت ميكنند. چنانکه اثبات امكان علمي آخرت با ابزارهاي حسي قابل درك وارد شده در حوزهء علم، لزوماً به معني انجام محاسبهء آخرت به عين طريقه و عين وسايل نيست. لذا مقصود نهايي اين بحثها، به هيچ وجه تلاش در جهت انطباق آيات قرآن با دستآوردهاي علمي جديد به هر قيمت ممكن نميباشد، بلكه هدف نهايي اين بحثها، نزديكساختن اعتقادات الهي به حوزهء انديشهء انسان با بهرهگيري از ابزارهاي حسي، اكتشافات علمي و نهايتاً اثبات اعجاز علمي قرآن كريم از موضع باورهاي مروجهء معاصر ميباشد و بس.