زندگی باهمی
ترجمه مصاحبه احمدسیر مهجور
رادیوی فرانسه HDR که در دو هفته پی در پی بتاریخ 22.03.2008 و 29.03.2008 مصاحبه ای را با آقای احمدسیر مهجور پژوهشگر افغان مقیم فرانسه, عضو مرکز مطالعات علوم اجتماعی دانشگاه روان فرانسه, زیر نام «زندگی باهمی » بزبان فرانسوی انجام داده است . درحالیکه این مصاحبه , تشنجات و هنجار های داخلی جامعه فرانسه را مورد بررسی قرار میدهد و درآن مشکل انتگریشن یا تلفیق اجتماعی و تنش میان نسل جوان خارجی ها و فرانسویها را در اطراف شهر های بزرگ مورد بحث قرار میدهد, ولی مطالب ارایه شده بطور عام مطرح گردیده که در سایر جوامع نیز میتواند زمینه مصداقیت داشته باشد. نسبت اهمیت موضوع در شرایط فعلی ما اینک خلاصه آنرا ترجمه نموده خدمت خوانندگان تقدیم مینمایم.
رادیو HDR : چرا ما نیاز به زندگی باهمی داریم ؟
مهجور : با بسیار ساده گی باید گفت , ما بخاطر نجات زندگی خود و بخاطر حفظ و تحقق منافع خویش در امروز و آینده , نیازمند این زندگی باهمی هستیم. اگر ما دیگران را نپذیریم , درآنصورت دیگران ما را نیز نخواهند پذیرفت و ما را طرد خواهند کرد. پس زندگی باهمی و همزیستی مسالمت آمیز منافع همه اعضای اجتماع را تضمین میکند.
زیرا جامعه نیاز به هماهنگی دارد, ما از برکت وهمت فعالیت دیگران در جامعه بقای خود را تضمین میکنیم , هر خطر و هر تزلزل اصولا موجودیت همه ما را تهدید میکند. بنابرین, الزاما اختلاف و تفاوت را با دیگران پذیرفت و جامعه را باهم ساخت , ورنه آینده خود و دیگران را منهدم میسازیم.
رادیو HDR : چگونه میتوانیم شرایط مناسب را برای تحقق زندگی باهمی فراهم ساخت؟
مهجور: زندگی باهمی جزء لا یتجزای تربیت مدنی بشمار میرود که این تربیت در مسیر زندگی انسان رشد نموده و توسعه میآبد. باید از دوران کودکی این پرورش را شروع کرد و به فکر آن بود, کانون خانواده و مکتب نقش اساسی را درین زمینه بازی میکنند. هر فرد باید جایگاه خود را در میان گروه و یا اجتماع جستجو کند, همکاری کردن , آموختن قواعد اجتماعی و نهایتا زندگی کردن در اجتماع را بعنوان یک عنصر فعال و مفید بیاموزد. برای ساختن آینده , در زندگی اجتماعی نقش بازی کند , گام نخست بیرونی , از مکتب شروع میشود که خارج از کانون خانواده برای اولین بار با یک گروه اجتماعی نو سروکار پیدا نموده و به آن معامله صورت میگیرد.
خانواده محل بسیار مهم برای تکوین شخصیت انسان برای قبول این همزیستی است , و هر نهاد اجتماعی دیگر چون مکتب ,اماکن ارتباط جمعی چون کلپ های ورزشی و… در تقویه و رشد این مفهوم در ضمیر انسان موثر است. روح اعتماد و همبستگی را زنده میسازند و در بخشیدن احساس مسوولیت برای شهروندان مفید است.
رادیو HDR : چگونه میتوان این پیام را به دیگران انتقال داد, پیام مفهوم زندگی باهمی را ؟
مهجور: اصل اساسی احترام دیگران است , باید به دیگران بعنوان انسان وهمنوع خویش احترام بگذاریم و مقررات جامعه را بر مبنای همین اصل و دیدگاه اعیار نموده این ارزش ها را ترویج دهیم , که هر فرد به حقوق و واجبات خود و دیگران را در اجتماع مراعات نموده احترام بگذارد.
در جوامع مدرن این مفاهیم از طریق تحقق حقوق شهروندی در اجتماع بازتاب میآبد ولی در جوامع سنتی اکثرا از لابلای انتقال میراث سنتی جماعت یا قبیله و یا گروه مذهبی این مفاهیم به اخلاف شان انتقال میآبد. برای استحکام و نهادینه ساختن مفهوم زندگی باهمی در ضمیر افراد باید روح همبستگی را میان هرفرد ایجاد نمود چنانچه در میان یک باند و یا یک قبیله وجود دارد. وایجاد احساس مسوولیت در برابر خودش و در برابر دیگران امر ضروری بشمار میرود.
رادیو HDR : آیا مفهوم زندگی باهمی را نزد دیگران در سایر تمدن ها میتوان مشاهده کرد؟
مهجور: بلی , در همه تمدن ها , زیرا انسان محکوم به زندگی باهمی بوده و همیشه برای بقای خویش زندگی اجتماعی را اختیار نموده , بعنوان مثال اگر تمدن اسلامی را مورد ارزیابی قرار بدهیم , نمونه های زیادی دردوران های مختلف تمدن اسلامی داریم که گرایشات دینی , قومی, قبيلوی و نژادی نتوانسته مانع همزیستی مسالمت آمیز انسانها در اجتماع شوند وارزش های مشترک انسانی شان پایمال شوند.
در آغاز عصر اسلام , پیامبر اسلام در مدینه منوره سعی نمود تا شرایط لازم را برای همزیستی همه اقوام , قبایل و گروه های مذهبی مختلف بدون تبعیض بر اساس ارزش های مشترک فراهم نماید. تا در صلح و آرامش همه یکجا زندگی کنند.
و هذا القیاس در دوران خلافای راشدین , اموی ها , عباسیها و خلافت عثمانی , برای ملیت های گوناگون برای پیروان همه ادیان و نژاد ها شرایط مناسب وجود داشت تا زندگی اجتماعی و اقتصادی خویش را آزادانه به پیش ببرند. موجودیت ده ها هزار یهودی و مسیحی همراه با اماکن مقدسه شان تا امروز در گوشه و کنار جهان اسلام , در ترکیه , عراق, سوریه و مصر دلالت به تسامح تمدن اسلامی میکند. و مثال های زیادی در کتب تاریخ درین زمینه وجود دارد.
رادیو HDR: درکدام سطح جغرافیای میتوان مفهوم زندگی باهمی را تصور کرد؟ محلی و یا ملی ؟
مهجور: در همه سطوح میتوانیم این مفهوم را تصور کرد , ازیک حوزه کوچک گرفته تا حوزه های بسیار بزرگ, از محلی تا بین المللی .در همه حوزه ها باید نشان داد که پذیرش و تحمل اختلاف و تفاوت ضروری است. از خانواده شروع میشود که هسته اصلی تربیت و تکوین شخصیت است , باید به جوانان تسامح و احساس مسوولیت و احترام در قبال دیگران را آموزش داد تا در مقابل سایر اعضای خانواده همصنفان شان در مکتب , و همقطاران شان در اجتماع این ارزش ها را مراعات نمایند. در سطح یک کارته که بعنوان یک خانواده بزرگ محسوب میشود نیز این تمرین عملی گردد. در سطح شهر و در سطح مملکت در انتخابات , میان احزاب و گروه های سیاسی , میان اقشار جامعه مدنی , میان اقوام و نژاد های مختلف, ارزش های زندگی باهمی و همزیستی تعمیم گردد. به همبن منوال در سطح جهان میان کشور ها و ملت ها برای تحقق صلح و امنیت جهانی نیز همزیستی مسالمت امیزیک امر اساسی است.
آنچه درهمه سطوح بعنوان یک اصل اساسی بشمار میرود , احترام ارزش های متقابل و احترام به حق دیگران در امر انتخاب و شکل زندگی و طرز تفکر میباشد , نخبگان جامعه باید درترویج این مفاهیم وارزشهای والای انسانی بدون تبعیض زخمت بکشند, و این امر منجر به تحقق عدالت خواهد شد.