﴿آدابِ سلام کردن و تأثیرات معنوی و روانی آن در انسان ها﴾:
﴿ بخش چهارم﴾:
همانطوریکه از بخش های نخستین گفته آمدیم، سلام کردن، جواب سلام را ادا کردن، تشویق خلق به سلام باعث ایجاد محبت و زدودن کدورت از دلها میگردد.
از رسول الله صلي الله عليه و سلم پرسيدند که کدام اسلام بهتر است؟
فرمودند:تطعم الطعام وتقرأ السلام على من عرفت ومن لم تعرف. ( متفق عليه )
که طعام بدهی و بر هر کس خواه او را بشناسی و يا نشناسی سلام کنی.
اینجا مهم نیست جانب مقابل را بشناسی و یا نشناسی، اما بعضی ها، چنین فرهنگی را ایجاد کرده اند که به بیگانه سلام نمیکنند، و شناسا را مردود دانسته، بنابر دلایل لسانی، نژادی، مذهبی، منطقوی و ده ها دلیل دیگر، از او رو میگردانند.
اگر او گنهکار است، شاید با دعای زیبای شما که به او گسیل میکنید، یعنی ( السلام و علیکم و رحمۃ الله وبرکاته و مغفرته) او هدایت شود،
اگر، او از خرافیون است، شاید با سلام شما، در طرز زندگی او تغییراتی رخ دهد.
شما سلامی کردید که فرشتگان را خوش آمد، کاتبین آن را با خط درشت نوشتند، و برای هدایت جانب مقابل آمین گفتند!
و کیست بخشاینده تر، آمرزنده تر، رهبر و هادی بجز از ذات پاک الله سبحانه و تعالی که گمراهان، خرافیون، بی نمازان، حسودان، کینه ورزان، بغض کننده گان، عداوت پیشگان، و مسلمانان ضعیف الایمان را با دعای شما، و آمین گفتن فرشتگان ، هدایت نداد؟
شما کجا سلام از دل کردید، که هدایت از بالا نیامد؟
شما چی خواستید، که او اجابت نکرد؟
شخص مسن تر بايد بر کودکان سلام کند تا آنان دوستی و محبت را احساس کنند.
از حضرت انس رضی الله عنه روايت است که:
« همانا پيامبر صلى الله عليه و سلم بر عده ای پسرکان می گذشت و بر آنان سلام مي فرمودند.» (مسلم )
چنانچه فرد در دستشويی باشد سلام نمی نمايد.
همچنين در هنگام (اذان) و (اقامه ی نماز) و (در حين خطبه ی جمعه) و (موقع غرق دعا و نيايش بودن) و (زمان گفتن لبيک و تلبيه در حج يا عمره)، از سلام کردن خود داری شود.
فرد مسلم بر يک عده که يکجا می باشند سلام نموده و با يک نفر تنها سلام و احوالپرسی نمی کند بلکه بايد که بر همگی سلام کرده و در اين بين می تواند با کسی به طور جداگانه نيز سلام و احوالپرسی کند.
وقتي مسلمان وارد خانه ی خالی مي شود و کسي در آن جا نيست، بسم الله گفته، باز هم سلام کرده و م گويد:
« السلام علينا و على عباد الله الصالحين».
الله تعالی برعلاوه ی انسانها، مخلوقات دیگری که قابل دید نیستند (اجنه) و بعضی ایشان مسلمان و برخی هم کافر اند، بعضاً در مناطق مسکونی، حمام ها، دستشوئی، و جاهای نجس رفت و آمد میکنند، و با استعاذه، و گفنِ بسم الله، اجنه ی کافر، از محل فرار میکنند، و آنانیکه مسلمان اند، با سلام کردن به آنها، دعای خیر میفرستند.
جز این نیست که سلام بر اجنه و یا مخلوقات دیگری باشد، سلام کردن در خانه های خالی باعث فرستادن دعای سلامتی ملائک و فرشتگان بر سلام کننده شده، از وقوع شرّی که در راه است با قبولیت دعای فرشتگان، جلوگیری میشود.
اسلام دین خیر و خیر رساندن بدیگران است و تمام جوانب اعمال نیک، هدفِ رسانیدن خیر را دارد.
در حدیثی میخوانیم که داخل شدن در یک مجلس،و خارج شدن از مجلس، بایستی با سلام کردن بدرقه شود.
پيامبر اکرم صلى الله عليه و سلم فرمودند:
إذا انتهى أحدكم إلى مجلس فليسلم؛ فإن بدا له أن يجلس فليجلس، ثم إذا قام فلْيسلم؛ فليست الأولى أحق من الآخرة. ( احمد و ترمذی و ابو داود )
هرگاه يکی از شما به مجلسی برسد، بايد سلام کند و هرگاه قصد کند که برخيزد، بايد سلام کند، زيرا سلام اولی از دومی سزاوارتر نيست.
این بدین معنی است که سلامِ اول، حین داخل شدن در مجلسی، حقِ آن مجلس و افرادِ مجلس است که بایستی ادأ شود، و این این سلام کردن، یک وجیبه و حق بر کسی که تازه داخل این مجلس میشود، و یا از کنار این مجلس میگذرد، است و نباید بدون سلام از آنجا بگذرد.
و سلام ثانی، که خارج شدن از این مجلس است نیز مورد تأئید حضرت رسول کریم صلی الله و علیه و سلم واقع شده و حکمتی در آن نهفته است که امت را بدان ترغیب کرده اند.
الحمد لله، در جامعه ی ما چنین است، و زمانیکه کسی از خانه و یا مجلسی خارج میشود، خداحافظی میکند، ولی قبل از خداحافظی بایستی به تمام اهل مجلس و یا خانه بگوید ﴿ السلام و علیکم و رحمۃ الله وبرکاته﴾!
اگر بر جمعی سلام کرده شود، اگر همه ی آنها جواب دادند که بهتر است، ولی اگر یکی از آنها هم جواب دهد کافی است و از بقیه ساقط میشود. ﴿شرح صحیح مسلم ۲۱۶۰﴾
سنت است کسی که:
۱- ابتدا وارد جمعی می شود یا ملاقات کننده است سلام کند
۲- کسیکه سوار بر مرکب است بر پیاده سلام کند،
۳- کسیکه راه می‌رود بر نشسته سلام کند،
۴- جمع کم بر جمع زیاد سلام کنند،
۵- شخص کم‌سن و سال بر بزرگان سلام کند،
۶- اگر دو نفر که هر دو سوار بر مرکب باشند، ویا هر دو در حال حرکت باشند به هم رسیدند سنت است آن کسیکه کم‌سن و سالمتر است سلام کند،
۷- اگر مسن سلام کرد مأجور خواهد بود؛ بدلیل قول پیامبر صلی الله علیه وسلم که ابوهریره رضی الله عنه روایت کرده است:
«سوار بر پیاده و پیاده بر نشسته و گروه کم‌تر بر گروه بیشتر، سلام دهند». (متفق علیه)
و در روایتی دیگری می‌فرماید:
«یسلم الصغیر علی الکبیر، والمار علی القاعد، والقلیل علی الکثیر».
کوچک بر بزرگ، پیاده بر نشسته، و جمع کم بر جمع زیاد سلام کنند. بخاری (۶۲۳۱) این حدیث را روایت کرده است.
حال بنا به این احادیث؛ جدای از اینکه شخصیت طرف مقابل چگونه باشد (مغرور باشد یا متواضع) مادامیکه مسلمان است، پس بر طبق سنت نبوی عمل می کنیم؛
یعنی اگر ما سواره بودیم ابتدا بر او سلام می کنیم و اگر او سواره بود و ما پیاده، و او سلام نکرد؛ ما سلام می کنیم تا ثواب شروع سلام به ما برسد، و همینطور در بقیه حالتها!
مهم این است که شخص مسلمان در رسیدن به ثواب آغاز سلام بر دیگران سبقت بگیرد و اگر در برابر شخص مغرور سکوت کنیم یا عمداً سلام خود را به تاخییر بیاندازیم؛ هم ممکن است خود دچار غرور شویم و هم در حق خود جفا کرده ایم که ثواب آغاز سلام را از دست دادیم.
اما در مورد سلام کردن بر کفار، مسلمان وقتی کافر را میبیند، ابتدا به او سلام نکند و اگر چنانچه کافر، مسلمان را سلام گوید، مسلمان فقط با کلمه «وعلیکم» آن را پاسخ دهد،
در سلام کردن به یهودیها و مسیحیها جلو نیافتید، و اگر در راه به یکی از آنها رسیدید او را به تنگنا بیاندازید تا او سلام کند. مسلم (۲۱۶۷) این روایت را نقل کرده است.
و اگر ناچار بودید که سلام کنید، غیر از سلام مشهور و معروف را بگوئید:
مانندِ خسته نباشید و … و اگر او سلام کرد، در جواب بگوئید: «وعلیکم».
و بعد از آن اشکالی ندارد که از وضع و حال او و خانواده‌اش پرس و جو کنید.
جزاکم الله خیراً!
ا.ج.ع
ادامـــه دارد….
دوشنبه هژدهم رجب ۱۴۳۶
۲۵ اپریل ۲۰۱۶
https://www.facebook.com/meydanestid
و از طریق گوشی های موبایل!
m.facebook.com/meydanestid
نوت:
بخش قبلی را از لینک زیر دریافت، چاپ، مطالعه و ترویج کنید:
