عدالت یا مساوات؟!- بخش سوم
نویسنده: سلیمان شاه صوفی زاده
مثال های تفاوت میان عدالت و مساوات:
الف: اسلام برای هریک از مرد و زن حقوقی قایل شده که این حقوق عادلانه ودادگرانه متناسب با طبیعت وساختار فزیکی آنها است، اما حقوق مرد و زن درهمه موارد مساویانه نیست، ونه مساوات در میان مرد و زن درهمه امور عدالت است. همانگونه که مکلف ساختن زن به کارهای شاقه وطاقت فرسا ومسؤولیتهای سنگین، نه عدالت است ونه باطبیعت لطیف آن سازگار می باشد، برعکس سپردن کارهایی سهل و مطابق به لطافت خانم ها از جمله تربیت فرزندان و غیره که ارتباط به موهبه های عاطفی دارد، به مردان وسلب آن از زنان مبارزه با فطرت و بی عدالتی محسوب می گردد.
ب: آیا دوختن لباس مساوي براي دو انسانی كه يكي كوتاه قد وديگري بلند قد باشد خلاف عدالت نیست؟.
بنا براین نمى توانیم عدالت را به مساوات معنی كنیم، بلكه صحیح آن است كه بگوییم: عدالت، رعایت حق است، خواه آن حق میان افراد مساوى باشد یا نباشد، چون در عدالت هرگز مساوات شرط نیست بلکه استحقاق و اولویت هاباید در نظر گرفته شود. همچنان عدالت نقطۀ مقابل ظلم است که آن چه فرد استحقاق آن را دارد به او داده نشود و یا از او گرفته شود.
پس کسانیکه میگویند اسلام دین مساوات است، این تعبیری است شخصی و مرتبط به خود شان که مقصد شان درست ولی تعبیر شان نادرست است. اسلام هرگز ذکر از مساوات نه بلکه از قسط و عدالت نموده است، چنانچه قرآن مجید گسترش عدل اجتماعی را انگیزه بعثت پیامبران معرفی کرده و می فرماید: لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِٱلْبَيِّنَـٰتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ ٱلْكِتَـٰبَ وَٱلْمِيزَانَ لِيَقُومَ ٱلنَّاسُ بِٱلْقِسْطِ… ﴿٢٥﴾ سورة الحدید
ما پیامبران خودرا بادلایل روشن برانگیختیم وهمراه آنان کتاب ومیزان را که مایه سنجش حق و باطل است فرستادیم تا مردم عدل به پا دارند.
در آیۀ دیگری از قرآن الله سبحانه و تعالی میفرماید: إِنَّ ٱللَّهَ يَأْمُرُ بِٱلْعَدْلِ … ﴿٩٠﴾ سورة النحل
خدا به عدل فرمان مى‌دهد…
ولی در هیچ جای قرآن ذکر نشده که “إن الله یأ مرکم بالتسویه” یعنی خداوند شمارا به مساوات امر میکند، بلکه همیش در نزاع، اختلافات، جنگ و دعوی بین دو نفر یا دو گروه به عدالت و قسط امر نموده است، چنانچه در آیۀ دیگری میفرماید: فَأَصْلِحُوا۟ بَيْنَهُمَا بِٱلْعَدْلِ وَأَقْسِطُوٓا۟ ۖ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلْمُقْسِطِينَ ﴿٩﴾ سورة الحجرات
…پس ميانشان صلحى عادلانه برقرار كنيد و عدالت ورزيد كه خدا عادلان را دوست دارد.
نتیجه گیری:
از فحوای آیات متذکره کاملا هویدا گردید که یک مسلمان و پیرو راستین قرآن و سنت باید در تصامیم، قضاوتها و فیصله هایش مساوات را نه، بلکه عدالت را اجراء نماید، و هرگز ملامت را با غیر ملامت، متعرض را با مدافع، اهانت کننده را با اهانت شونده و … را به یک نظر ندیده، یکسان و مساویانه محکوم نسازد، که این عمل بدون شک و شبه مخالف با اساسات و توصیه های دینی ما بوده و جزئی از قوانین و شعارات مارکسیستی و دیموکراسی ساختۀ بشرمی باشد.