عدالت یا مساوات؟!- بخش دوم
نویسنده: سلیمان شاه صوفی زاده
ارشادات الهی در مورد عدالت و مساوات:
قرآن کریم چه زیبا درین مورد اشاره های دارد ومساوات محض میان دو نفر و دو گروه را دور از عدالت شمرده می فرماید:
أَفَنَجْعَلُ ٱلْمُسْلِمِينَ كَٱلْمُجْرِمِينَ ﴿٣٥﴾ مَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ ﴿٣٦﴾ سورة القلم
آیا ما تسلیم شدگان (به فرمان ها و احکام خود) را (برابر و یکسان) چون مجرمان قرار می دهیم؟ ، شما را چه شده؟ چگونه داوری می کنید؟!
إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ ٱللَّهِ أَتْقَىٰكُمْ ۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ ﴿١٣﴾ سورة الحجرات
هر آينه گرامى ترين شما نزد خدا، پرهيزگارترين شماست. خدا دانا و كاردان است.
أَمْ نَجْعَلُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّـٰلِحَـٰتِ كَٱلْمُفْسِدِينَ فِى ٱلْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ ٱلْمُتَّقِينَ كَٱلْفُجَّارِ ﴿٢٨﴾ سورة ص
آيا كسانى را كه ايمان آورده اند و كارهاى شايسته كرده اند، همانند فساد كنندگان در زمين قرار خواهيم داد؟ يا پرهيزگاران را چون گناهكاران؟
قُلْ هَلْ يَسْتَوِى ٱلَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَٱلَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ ۗ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُو۟لُوا۟ ٱلْأَلْبَـٰبِ ﴿٩﴾ سورة الزمر
بگو: آیا کسانی که معرفت و دانش دارند و کسانی که بی بهره از معرفت و دانش اند، یکسانند؟ فقط خردمندان متذکّر می شوند.
پس نظر به تمام آیات فوق الذکر، میبینیم که انسان ها با آنکه به حسب گوهر و ذات برابرند، و رنگ، خون، نژاد و قومیت ملاک برترى و تفوق نیست، ولی بدون شک تقوی، خدا ترسی، علم ، ایمان، جهاد ، زحمتکشی، استعداد ، لیاقت و اخلاص درعمل سبب تفوق و تفاوت بین آنها بوده و تقاضای عدل الهی نیز همین است.
متأسفانه عده یی گمان میکنند که در مقابل مساوات تبعیض قرار دارد و از دیدگاه آنها قایل شدن هرگونه تفاوت و امتیاز در بین افراد و مراعات نکردن مساوات بطور اتوماتیک تبعیض تلقی میگردد، در حالیکه تبعیض آن است كه بدون دلیل و براساس هواى نفس یكى را بر دیگرى ترجیح دهیم، اما اگر به اساس معیارها یكى را بر دیگرى ترجیح دهیم تبعیض نه، بلکه تفاوت عادلانه است ، چون عدالت نیز به هر كسی استحقاقش را دادن است، گرچه موجب تفاوت شود، زیرا تفاوت گذاشتن بر اساس لیاقتها و كمالات حقّ است، امّا تبعیض باطل است، و تعریف درست از عدالت نیز “قرار گرفتن هر چیزی ، سر جای خودش و به اندازه خودش” می باشد.
ادامه دارد…