﴿سلسله ی مضامین امراض ساری در جامعه﴾:
﴿مرض اول﴾
﴿دروغ، دروغگو و دروغ پردازی از دیدگاهٔ اسلام﴾:
﴿بخش چهارم﴾:
الله سبحانه و تعالی دماغ انسان را چنان زیبا خلق کرده است که از طفولیت، قابلیت جذب و خو گرفتن با عادات و افکار را دارد ، و میتواند با خوبی ها، و یا بدی ها عادت کند.
والدین، اطرافیان، محیط و ماحول نقش مهمی را، هم در گسترش و توسعه، و هم در انحطاط فکری اطفال و تشکیل شخصیت آیندهٔ شان، بازی میکند.
تعدادی از دانشمندان و محققین که بالای این موضوع پژوهش نمودند، با تصویر برداری از مغز انسان متوجه شدند مرکز دروغگویی و راستگویی در قسمت پیش روی مغز یا پیشانی قرار دارد و وقتی کسی دروغ می گوید، قسمت های پیشانی یا ناصیهٔ مغزش فعالیت بیشتری را انجام می دهد و آن قسمت مسئول مستقیم دروغگویی در انسان است.
در حالیکه قرآن کریم در سورهٔ علق آیات ۱۳-۱۶ به این موضوع سالیان قبل اشاره کرده؛
أَرَأَیْتَ إِنْ کَذَّبَ وَ تَوَلَّى.أَ لَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرى.کَلاَّ لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ لَنَسْفَعاً بِالنَّاصِیَةِ.ناصِیَةٍ کاذِبَةٍ خاطِئَةٍ.
به من خبر ده اگر (این طغیانگر) حق را انکار کند و به آن پشت نماید (آیا مستحق مجازات الهی نیست)؟! آیا او ندانست که خداوند (همه اعمالش را) می‌بیند؟!
چنان نیست که او خیال میکند، اگر دست از کار خود برندارد، ناصیه‌اش [= موی پیش سرش] را گرفته (و به سوی عذاب می‌کشانیم)،
همان ناصیه دروغگوی خطاکار را!
ناصیة، قسمت جلوی سر است که شامل پیشانی و بالای آن میشود و ﴿گرفتن شدید ناصیه﴾ ، اشاره به تسلط کامل و قهر و حکومت بر اوست به طوری که شخص نمی‌تواند خلاصی پیدا کرده و حرکت کند و یا به چپ و راست میل پیدا کند.
ناصیه، قسمت پیشانی و جلوی سر آدمی است که صفت کذب به آن نسبت داده شده است؛ و صاحب کسبِ آن، خود انسان است که الله تعالی با اعطای نعمت خود مختاری به بندگانش، آنها را ابتلأ و آزمایش میکند. ﴿برای شرح مفصلِ نعمتِ خود مختاری به مضمون ( مسلمانِ راستین) مراجعه کنید﴾
بخشی از مغز که دقیقاً زیر پیشانی قرار گرفته، مسئول دروغ پردازی و خطاکاری های آدمی و مرکز تصمیم‌گیری های اوست.
اگر این بخش از مغز برداشته شود، از آدمی سلب اختیار میشود؛ زیرا اختیار انسان به فعالیت این بخش بستگی دارد.
در مسایل فقهی میخوانیم که دیوانه و مجنون از ادای عبادات و نماز ساقط اند، چون این بخش دماغ در آنها فلج و نابکار است.
الله سبحانه و تعالی برای مجازات انسان به مرکز فرماندهی بزهکاری های او اشاره میفرماید «لَنَسْفَعاً بِالنَّاصِيَةِ» یعنی، موی پیشانی‌اش را می‌گیریم و او را می‌کَشیم و به مجازات می‌رسانیم.
پیشرفت های علمی بعدی نشان میدهد که این ناحیه ی مغز در حیوانات ضعیف و کوچکتر است؛ به طوری که از عهده‌ی راهنمایی حیوان بر نمی‌آید و حیوان به حکم نیروی غریزی خدادادی حر کت میکند.
الله سبحانه و تعالی در آیه ی ۵۶ سوره‌ی مبارکه ی هود نیز به این مطلب اشاره دارد:
« مَّا مِن دَآبَّةٍ إِلاَّ هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا».
هیچ جنبنده‌ای اعم از انسان و غیر انسان نیست، مگر اینکه خدا بر او تسلط دارد و زمام اختیارش را در دست دارد.
مراد از «آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا»؛ موی پیشانی او را در دست دارد؛ این است که بر او تسلط کامل دارد.
در حدیثی، حضرت رسول کریم صلی الله و علیه و سلم میفرماید:
«اللَّهُمَّ إِنِّي عَبْدُكَ بْنُ عَبْدِكَ بْنُ أَمَتِكَ نَاصِيَتِي بِيَدِكَ» ﴿متن مکمل حدیث مبارک در پاورقی صفحه﴾
بارالها، همانا من بنده‌ی توام، فرزند بنده‌ی توام، فرزند کنیز توام، پیشانی (اختیار کار و امور) من به دست توست.
به همین دلیل است که حکمت الهی واجب کرده که این پیشانی در برابر بارگاه الهی به سجده افتد و سر خضوع و تواضع را در برابر او فرود آورد.
آنانیکه کمتر سجده میکنند، و سجده ی درست بجا نمی آورند، و در سجده ی شان خشوع و خضوع نیست، و یا سجده ی شان بر ریأ و عادت است، تمایل بیشتری به دروغ و دروغ پردازی دارند.
این یکی از تأثیرات معنوی نماز بر نمازگذار است که بی نمازان، کاهلان، و دزدانِ نماز، خود را (با استفاده ی ناجایزِ نعمت خود مختاری) از این درجات معنوی محروم کرده اند.
در روایات و احادیث مبارکه میخوانیم که انسان فاسق و فاجر، صفاتِ بدِ ﴿فسق و فجور﴾ را از همین دروغگوئی کسب کرده اند.
با راستگوئی و نیکوکاری، انسان به عالمِ بالا صعود میکند، و جایگاهش را میان صدیقین در می یابد.
اما دروغگو، نه مقامی دارد، و نه منزلتی، نه رفیقی، ونه هم شفیقی. رفقا و دوستان دروغگو، همانا شیاطین و ابلیس است که به دروغش و دروغ پردازی اش می افزایند.
سخن دروغ، کلام نادرست، تصویر سازی دروغ، افواهات، آوازه و شایعه افگنی، چاپ و نشر موضوعات غلط، نادرست و دروغ، ترسیم و انتشارِ تصاویرو کاریکاتور های دروغین و دور از کرامت انسانی، همه شامل مفهوم حدیث مبارکه ی زیر هستند که نه تنها مرتکبینِ آن را به درجات ﴿فاسق و فاجر﴾ نزول میدهد، بلکه، باعث فسق، فجور و فتنه میان دیگران نیز میشود.
یعنی، از دروغِ یک درغگو، چندین نفر دیگر به فسق و فجور مبتلأ شده، دروازه های فتنه میان اولاده ی آدم باز میگردد.
پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«إِنَّ الصِّدْقَ یَهْدِی إِلَی الْبِرِّ، وَإِنَّ الْبِرَّ یَهْدِی إِلَی الْجَنَّةِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَیَصْدُقُ، حَتَّی یَکُونَ صِدِّیقًا، وَإِنَّ الْکَذِبَ یَهْدِی إِلَی الْفُجُورِ، وَإِنَّ الْفُجُورَ یَهْدِی إِلَی النَّارِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَیَکْذِبُ حَتَّی یُکْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ کَذَّابًا». بخاری (۶۰۹۴) ومسلم (۲۶۰۷)
همانا راستگویی، انسان را بسوی نیکی و نیکی، انسان را به بهشت می رساند. و شخص، به اندازه ای راست می گوید که در زمره ٔ صدیقین قرار می گیرد.
و همانا دروغگویی انسان را بسوی فسق و فجور سوق می دهد. و فسق و فجور انسان را به جهنم می کشاند. و شخص، به اندا زه ای دروغ می گوید که نزد خداوند، در زمرهٔ دروغگویان نوشته می شود.
بلی برادر و خواهر مسلمان!
دروغ انسان را به فسق، فجور و فتنه سوق میدهد، و آیندهٔ زیبای فرد را وارونه میسازد.
اسلام سرچشمه ی تمام خوبي هاست وهيچ بدي در اسلام جايگاهی ندارد، لذا اسلام پيروانش را به تمام خوبيها سفارش مي كند و از بديها و مفاسد اخلاقي، تربيتي آنها را باز ميدارد .
در دوستی، رفاقت و معاملات اگر صداقت و راستگوئی باشد، در آن خير و بركت مي آيد و اگر دروغ جای راستی و صداقت را بگیرد، در آن صورت خير و بركت از آن مي رود .
الله سبحانه و تعالی فرمايد:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَكُونُواْ مَعَ الصَّادِقِينَ ﴿التوبة ۱۱۹﴾
اي مؤمنان از خدا بترسيد و با راستان يار باشيدو هم مي فرمايد:
وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ ﴿الأحزاب ۳۵﴾
مردان راستگو و زنان راستگو. و نيز مي فرمايد:
فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْراً لَّهُمْ ﴿محمد ۲۱﴾
همانا اگر با خدا راستي مي کردند حقا که براي شان بهتر بود.
وقتی ما با خود راستی نکرده ایم، چگونه میتوانیم با خالق مان راست باشیم ؟
دروغ يكی از نشانه هاي نفاق و دورويی است، و کسی دروغ میگوید که فکر نفاق و شقاق و دوروئی در سردارد.
پيامبر اکرم صلی الله و علیه وسلم میفرمایند:
آية المنافق ثلاث: إذا حدَّث كذب، وإذا وعد أخلف، وإذا ائتمن خان [متفق عليه]
نشانه ی منافق سه چيز است: چون سخن بگويد، دروغ گويد، و چون وعده کند، بدپيمانی نمايد، و چون امين قرار داده شود، خيانت کند.
مؤمن واقعی دروغ نمی گويد. و به راستگوئی، امانتداری و نیکی اش پابند است، حتی اگر به قیمت جانش تمام شود.
از پيامبر صلي الله عليه و سلم سؤ
ال كردند:
أيكون المؤمن جبانًا؟ قال: (نعم) قيل: أيكون المؤمن بخيلا؟ قال: (نعم) قيل: أيكون المؤمن كذابًا؟ قال: (لا) [مالك] يعني:
﴿آيا مؤمن مي تواند ترسو باشد؟ فرمودند: بلی. پرسيدند: آيا ممكن است بخيل باشد؟ فرمودند: بلي. پرسيدند: آيا ممكن است كه مؤمن دروغگو باشد؟ فرمودند: خير.﴾
فرد دروغگو نمي تواند دروغش را پنهان نموده يا انكار كند، بلكه دروغش آشكار و رسوا مي شود.
عزیزان گرانقدر:
لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.
جزاکم الله خیراً!
ا.ج.ع
ادامـــه دارد….
سه شنبه، پانزدهم صفر ، سال ۱۴۳۸
پانزدهم نوامبر ۲۰۱۶
https://www.facebook.com/meydanestid
نوت:
بخش های قبلی این مضمون را از لینک های زیر مطالعه کنید:
1.https://www.facebook.com/meydanestid/posts/1028092307285804:0
نوت ۲: متن مکمل حدیث مبارکه:
أخبرنا أحمد بن علي بن المثنى قال : حدثنا أبو خيثمة قال : حدثنا يزيد بن هارون قال : أخبرنا فضيل بن مرزوق قال : حدثنا أبو سلمة الجهني عن القاسم بن عبد الرحمن عن أبيه عن ابن مسعود قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : ( ما قال عبد قط إذا أصابه هم أو حزن : اللهم إني عبدك ابن عبدك ابن أمتك ناصيتي بيدك ماض في حكمك عدل في قضاؤك أسألك بكل اسم هو لك سميت به نفسك أو أنزلته في كتابك أو علمته أحدا من خلقك أو استأثرت به في علم الغيب عندك أن تجعل القرآن ربيع قلبي ونور بصري وجلاء حزني وذهاب همي إلا أذهب الله همه وأبدله مكان حزنه فرحا ) قالوا : يا رسول الله ينبغي لنا أن نتعلم هذه الكلمات ؟ قال : ( أجل ينبغي لمن سمعهن أن يتعلمهن ) صحيح ابن حبّان ” ۹۷۲ “