آیا میدانستید؟
﴿حکمت و فلسفهٔ روزه﴾
آیا میدانستید؟
﴿حکمت و فلسفهٔ روزه﴾
(بخش سوم):
هدف واقعى روزه متقى شدن انسان است.
« لعلكم تتقون » تقو ى گوهر اخلاق است، كه از محبت الهى، از ايمان به الله سبحانه و تعالی،درك صفات رحمت، كرم، فضل وخوف الهی بوجود می آید.
روزهٔ حقيقى روزه اى است كه انسان با تمام احساس وشعور كامل به ادا ى آن اقدام نمايد. واز تمام مكروهاتى كــــه روزه را بى روح وبى مفهوم مى سازد جلو گيرى کند.
چنانچه رسول اکرم (ص) میفرمایند:
« وقتى كه انسان روزه مى گيرد لازم است كه گوش ها، چشم ها، زبان، دست ها وتمام اعضاى بدن خود را از كار هاى نا پسند يده باز دارد ».
روزه عبادتی است كه الله سبحانه و تعالی آنرا برای مؤمنان فرض قرار داد و بدون شك اسرار و حكمتهاي بيشماري در وراي آن نهفته است كه عقل محدود انسان بعضي از آنها را درك مي كند،و چه بسا رازهايي كه از فهم انسان خارج هستند.
وظيفهٔ هر انسان مؤمن است كه در حد توان خود در جهت يافتن فلسفهٔ آن تلاش كند تا آنگونه كه خدا مي خواهد آن را انجام دهد نه آنگونه كه خودش مي خواهد
اما تا وقتي كه از راز وجود انسان بي خبر باشيم چگونه مي توانيم به اسرار روزه پي ببريم ؟
راستي حقيقت وجود انسان چيست ؟
آيا فقط همين جسم مادي است كه چند روزي در اين جهان خاكي زندگي مي كند يا اينكه در وراي اين جسم خاكي چيز ديگري هم وجود دارد ؟
بلی، انسان فقط همين جسم محسوس نيست بلكه روحيه او را همراهي مي كند،و در حقيقت انسان چيزي غير از اين روح نيست ، چيزي كه بوسيلهٔ آن تعقل مي كند و به كاوش در آسمانها و زمين ميپردازد و به خاطر همين روح بود كه خداوند فرشتگان را براي سجدهٔ او مامور كرد ،نه بخاطر لجن خشكيده و گل مخلوط شده، پس مشخص شد كه انسان داراي کالبد زميني و روحي است،
به عبارتي جسم خانه است و روح ساكن آن و يا جسم مركب است و روح سوار آن .
جسد خواهشاتی دارد از نوع عالم پائين و ذیروح نيز تمايلاتي دارد به عالم بالا و اگر انسان تمايلات معنوي خويش را زير سلطهٔ گرايشهاي مادي خود قرار دهد به حيوان بي اراده و بي اختيار و حتي پست تر از آن تبديل خواهد شد .
و هر گاه ارزش روح خود را در يابد و به راز خدائي آن پي ببرد و جنبهٔ آسماني را بر جنبهٔ زميني حاكم گرداند،و قبل از خانه به ساكن آن و قبل از مركب به سوارش توجه نمايد آنگاه است كه به يك انسان صاحب اختيار و توانا تبديل شده،و به همين خاطر است كه الله سبحانه و تعالی روزه را مقرر كرد تا انسان بتواند بر خواهشات نفساني خويش چيره شده و به فرشتگان همانند گردد،بنابراين عجيب نيست كه روح انسان روزه دار اوج گرفته و دَرِ بارگاهٔ الهي را بكوبد و خداوند هم او را بپذيرد و بگويد لبيك بندهٔ من ! لبيكچنانچه بهترین عالم (ص) فرمودند:
﴿دعاي سه نفر بي پاسخ نمي ماند روزه دار تا وقتي كه افطار كند ، پيشواي دادگستر و مظلوم دادخواه ﴾(ترمذی و احمد و ابن ماجه )
شکی نیست که الله تعالی از روی عبث حکم نمی دهد و الله تعالی از جهل منزه است. و تمام احکام الهی براساس فطرت بشری صادر شده اند که هم منافع دنیایی دارند و هم موجبات رضایت الله تعالی را در بردارد.
هر انسان عاقلی که می‌خواهد از نقصان تولید ناشی از روزه، سخن بگوید، می‌باید تمامی فواید و مصالح مادّی یا معنوی کوتاه مدت یا بلندمدّتی که روزه برای او یا دیگری به همراه دارد، در ترازوی بررسی و تحلیل قرار دهد.
در این صورت، بطور قطع، مُحاسبه و ارزیابی، مختلف خواهد بود.
حتّی در زمینة تولید، باید بدانیم که اگر روزه به معنای حقیقی خود، انجام شود، شخص روزه‌دار، اخلاص در عمل و پرهیز از غش و کذب و نیرنگ را می‌آموزد،
و روشن است که تمام اینها به مصلحت تولید است و آثاری مُثبَت است که در طی سال یا طول عمر، ادامه پیدا می‌کُند.
روزه در ساختار شخصيت فرد مومن نقش بسيار مهمي داشته، انسان را بعنوان يک فرد مومن در دو بخش مادي و معنوي آن تربيت ميکند.
هر مومن يکتاپرست را لازم است که براي ارتقاي سطح معنويت خويش هميشه سعي وتلاش ورزد،
زيرا اساس دين مقدس اسلام بر معنويت گذاشته شده است، و يک مومن حقيقي تمام زندگي خويش را بر معيارهاي معنوي می آراید.
الله (جل جلاله) براي رشد سطح معنوي مومنان راه هاي زيادي را بيان داشته است، تا انسان مومن علاوه بر جنبهٔ مادي وجود خويش و استفاده از ماديات در بخش معنويات نيز پيشگام باشد،
در ماه مبارک رمضان انسان مومن بسياري از اموري را که برايش حلال بوده است، ترک مينمايد.
خوردني هاي حلال، نوشيدني هاي حلال، ارتباطات جنسي با همسران که برايشان همه حلال بود، فقط بخاطر رضايت الله جل جلاله ترک مي گردد،
به اين صورت، اين انسان مومن صاحب تقوا ميگردد، اين تقوا در ماه رمضان به مثابهٔ يک درس عملي تربيت تقوا است که آثار آن در يازده ماهٔ ديگر در وجود انسان روزه دار باقيمانده،و بعد ازينکه اين انسان مومن به تقوا عادت نموده، ماههاي بعد از رمضان را نيز با تقوا سپري مي نمايد.
اصلاً انسان روزه دار مطابق احکام الهي و ارشادات نبوي (صلي الله عليه وآله و سلم) سعي و تلاش مي ورزد که تمام احکام الهي را بصورت کامل انجام دهد،
از تمام اموري که الله (جل جلاله) او را منع نموده است اجتناب ورزد و حتي کسانيکه قبل از رمضان به يک سلسله از گناهان مبتلا بودند نمي توانند که در اين ماه گناهان خويش را دوام دهند،زيرا با ارتکاب هرگناهي روزهٔ وي به فساد کشانده ميشود.
او مجبور است که عادات قبلي را ترک نموده، مجالس فسق وفساد را به مجالس عبادت مبدل سازد،بسياري از اماکن فساد در اين ماه بسته مي گردد، کسي که حقيقتاً از اعمال زشت قبلي خويش پشيمان باشد ميتواند در خلال اين يک ماه کاملاً خود را به نيکي ها عادت دهد و با استفاده از اين ماه مبارک خود را متقي سازد.
در جامعهٔ امروزي بزرگترين مشکل مردم، ضعف در بخش روحي ومعنوي آنهاست،اين ضعف معنويت سبب بسياري از بدبختي ها ميگردد، و بالاخره انسان را به يک حيوان درنده مبدل مي کند،به حدی که يک انسان، انسان ديگري را شکار ميکند، به قتل ميرساند، از وجود و سرمايه اش استفاده ميکند، وفقط در بارهٔ خود فکر ميکند،
روزهٔ ماه مبارک رمضان، روح انسان را تقويت کرده و در وجود انسان روحانيت ومعنويت را زنده ميگرداند،
عزیزان گرانقدر:
لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.
جزاکم الله خیراً!
ا.ج.ع
دوشنبه پانزدهم ماه مبارک رمضان۱۴۳۷
بیستم جون ۲۰۱۶