﴿آدابِ سلام کردن و تأثیرات معنوی و روانی آن در انسان ها﴾:
﴿ بخش سوم﴾:
السلام و علیکم و رحمۃ الله وبرکاته برشما برادر و خواهر مسلمانم!
به بخش سوم مضمون خیلی ضروری، که بایستی این مضمون را با مطالعه کردنش در زندگی شباروزی خود عملی بسازیم، خوش آمدید!
شاید از شما کوچکتر باشم، شاید هم بزرگ، شاید رهگذر باشم و شما نشسته، بدین سبب سلام و درود بر تک تکِ تان فرستادم، چون بهترین آدم و عالم صلی الله و علیه وسلم فرمودند:
يسلم الصغير على الكبير، والمار على القاعد، والقليل على الكثير. ( بخاری )
کوچک تر بر بزرگتر، رهگذر بر نشسته و تعداد کم تر بر عده ی بيشتر سلام می نمايند.
چون رسول کریم صلی الله و علیه وسلم بر سلام کردن تأکید کرده اند، و همیشه کلام را با ادای سلام بر جانب مقابل آغاز کرده اند، سلام کردن سنت مؤکده است.
ولی جوابِ آن واجب است و دادن جواب سلام هرزمان که به فرد برسد، چه بصورت کتبی و چه بصورت شفاهی و چه آن شخص را ببينيم يا نبينيم، در همان زمان بر او واجب می شود.
رسول کریم صلى الله عليه و سلم فرمودند:
« إذا لقى أحدكم أخاه فليسلم عليه فإن حالت بينهما شجرة أو حائط أو حجر ثم لقيه، فلْيُسلم عليه » ( ابوداود )
«هرگاه يکی از شما برادرش را ملاقات کند، بايد بر وي سلام نمايد و هرگاه ميان شان درختي يا ديواري يا سنگي حائل شد، و باز او را ديد، بايد بر وی سلام دهد.»
همچنان پيامبربزرگوار ما بدينگونه به سلام کردن تاکيد فرموده است:
ای مردم، سلام را آشکار کنيد و طعام دهيد و روابط خويشاوندی را بر قرار داريد و نماز بخوانيد، در حاليکه مردم خواب هستند تا به سلامتی به بهشت داخل شويد.
سلام نمودن جامعه را از محبت و سازش لبريز مي نمايد، چنانچه رسول کریم صلى الله عليه و سلم می فرمايد:
« لا تدخلون الجنة حتى تؤمنوا، ولا تؤمنوا حتى تحابُّوا، أو لا أدلكم على شيء إذا فعلتموه تحاببتم؟ أفشوا السلام بينكم » ( مسلم )
به بهشت وارد نمي شويد تا مؤمن شويد و مؤمن شمرده نمي شويد، تا با همديگر دوستي کنيد. آيا راهنمائي نکنم شما را به آنچه که هرگاه آن را بجاي آوريد با هم دوستي مي کنيد؟ سلام را در ميان خويش آشکار کنيد.
ضمنِ سلام دادن و سلام کردن، « مصافحه» ودست دادن هم، «دوستی آور»، «كدورت زدا» و «محبت آفرین» است.
انسانها با دست دادن علاقه و صمیمیت خویش را با جانب مقابل ابراز میدارند .
بر عكس، اگر انسان با كسی دشمنی وكدورت داشته باشد با آن کسی دست نمیدهد.و از دست دادن با او پرهیز می کند .
مصافحه ودست دادن نیز،مانند سلام، در دین مقدس اسلام وسنت پیامبر بزرگوارِ اسلام صلی الله و علیه وسلم بوده، برای خود طریقه و آدابی خاصی دارد.
یكی از آنها پیوستگی و تكرار آن است. مصافحه،وفشردن دست، از روی محبّت و علاقه ی قلبی باید صورت گیرد.
در حدیثی آمده است که رسول کریم صلی الله علیه وسلم فرموده اند :
« دست فشردن، همچون بوسیدن برادر دینی است. »
در اداب اسلامی آمده است که دست دادن ومصافحه سلام را کامل می نمايد، و آن طبق فرموده ی رسول کریم صلى الله عليه و سلم است که فرمودند:
ما من مسلمَيْن يلتقيان فيتصافحان إلا غفر لهما قبل أن يفترقا. (ابوداود)
دو مسلمان با هم روبرو نمی شوند که مصافحه نمايند، مگر قبل از اينکه از هم جدا شوند، گناه شان آمرزيده مي شود.
سبحان الله! این است فرهنگ اسلام، اما متأسفانه فرهنگ بخل، کینه، عداوت، تعصب و…. دست ها را خشک کرده و قلب را سخت و لکه دار.
مسلمان با دیدن مسلمان دیگری، حتی بایستی، درصورت امکان بايد بر او لبخند بزند و برای خودش کسبِ صدقه کند
پيامبر صلى الله عليه و سلم می فرمایند:
تبسمك في وجه أخيك لك صدقة ( ترمذی)
لبخند تو بر برادرت صدقه است.
هم چنین هنگام دست دادن ومصافحه، طول دادن و دست را زود عقب نكشیدن از آداب دیگر این سنّت اسلامی است.
خیلی ناراحت میشوم وقتی دوبرادر مسلمان را که بعد از ادای نماز، در حیاط مسجد میبینم، که نماز های شان را ادأ کردند، ولی برادر مسلمانش را سلام نمیکند، و یا اگر سلام میکند، به او میگوید: ﴿سلام﴾.
این سلام با سلام یهودیان چی فرقی دارد؟ آنها ﴿شلام﴾ میگویند، و این یک لفظ خشک و خالی بیش نیست!
و حتی بعضی ها، وقتی دست میدهند، از بهرِ تکبر، غرور، و خودستائی، نوکِ انگشتان و سرِ دست شان را به جانب مقابل تحویل داده، بزودی آن را بطرف خود میکشند!
این چی رسم و فرهنگیست؟ این رسم را ازکجا آورده اید؟ آیا قلب شما مقصر است، و یا جهل و نادانی شما؟
عزیزان من!
باید دانست که، در مصافحه، ثواب وپاداش كسی بیشتر است كه دستش را بیشتر نگه دارد.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله نیز این سنّت نیكو را داشت كه چون با كسی دست می دادند، آن قدر دستِ خود را نگه می داشت، تا طرف مقابل دست خود را پس كند و عقب بكشد .
در دساتیر اسلامی بر مؤمن هدایت داده شده است که ، هرگاه مؤمنی را ملاقات می كنید، مصافحه كنید، خوشرویی و چهره ی گشاده و بشّاش و خندان به هم نشان دهید.
پیامبر کریم صلی الله علیه و اله فرمودند:
«:تصافحوا، فان التصافح یذهب السخیمة» و «تصافحوا فانه یذهب بالغل»
مصافحه كنید و دست دهید، چرا كه آن، كینه و كدورت را می زداید.
سلام و تحيات یکی از اشعارِ با عظمت مسلمانان است، و برای یک مسلمان نمی زیبد که بجای آن از الفاظ وکلماتِ دیگری استفاده بعمل آورد ، مانند، سلام های مروج امروزه از قبیل (صبح بخير) ، ( روز بخیر ) ، ( درود با شما ) ، ( خسته نباشید ) يا (روزشما خوش) و غیره الفاظ ترجمه شده از لسانها، فرهنگ ها، و ادیانِ تحریف شده ی دیگر.
چی زیبا گفت پیامبر راستگو صلی الله وعلیه وسلم:
خلق الله آدم على صورته، طوله ستون ذراعًا، فلما خلقه قال: اذهب فسلم على أولئك نفر من الملائكة جلوس فاستمع ما يحَيونك، فإنها تحيتك وتحية ذريتك فقال: السلام عليكم. فقالوا: السلام عليكم ورحمة الله.
الله تعالی آدم عليه السلام را بر صورتش بيافريد. بلندی او شصت گز بود. وقتی وی را بيافريد، گفت:
السلام عليکم. به او گفتند: السلام عليكم ورحمة الله. ( متفق عليه )
الله سبحانه و تعالی به مخلوق خودش سلام میکند، اما انسان از سلام کردن به انسان دیگر ابأ میورزد.
سلام حق هر مسلماني بر مسلمانی ديگري است. سلام کردن سنت است و جواب دادن به سلام واجب است.
پيامبر صلى الله عليه و سلم فرموده است:
« حق المسلم على المسلم خمس: رد السلام، وعيادة المريض، واتباع الجنائز، وإجابة الدعوة، وتشميت العاطس» (متفق عليه)
