ساختار کوه ها:
خداوند(ج) درآيۀ مبارکۀ ازقرآن کريم توجه مارا به موضوع جالبی از علم زمين شناسی در بارۀ ساختار کوه ها جلب نموده وميفرمايد: "… و در زمين كوههاى ثابت و پابرجايى را قرار داديم، تا مبادا آنها ( موجودات بالای زمین) را لرزانده ومضطرب نماید، و درمیان آنها ( کوهها) دره ها و راه هايى قرارداديم، تا مگر آنها (کفار با مشاهده این علائم ) براه راست آیند." سورۀ (21) الانبياء، آيۀ 31.
آيۀ متذکره به ما وانمود ميکند که کوه ها در کنار دیگر کار برد های شان، وظيفه جلوگيری از تکان ها و اضطرابات کرۀ زمين را نیزبه عهده دارند. درحاليکه در زمان نزول قرآن کريم ازين مسائل هيچ کسی شناختی نداشت وبعد ازتحقيقات مدرن،علمای زمين شناسی درين ضمينه روشنی انداختند.
قبلاً دربارۀ کوه ها گمان بر اين بود که فقط اينها قسمت های برآمدگی ويا پيش آمدگی زمين بوده که بر روی زمين قرار دارند، در حاليکه تحقيقات جديد ساينسی اين طرز تفکر را نفی نموده و ميگويند که عمق ريشه های کوه ها در زير زمين از 10 الی 15 برابر ارتفاع آنها که بر روی زمين قرار دارد ميباشد. وبا همين ساختار شان کوه ها نقش مشابه ويکسان همچو ميخ را بازی ميکند. بطور مثال اگر کوهی دارای ارتفاع 9 کيلومتر بر روی زمين باشد، ريشۀ آن در زير زمين دارای عمق بيشتر از125 کيلومتر ميباشد.
در آيۀ ديگری با خيلی وضاحت براين موضوع اينگونه اشاره شده است : " آيا زمين رامحل آرامش شما قرار نداديم؟! وکوه ها را ميخ های زمين؟! " سورۀ (78) آيات 7-8.
از تشبیه کوه به میخ بخاطر تثبیت و استقراز زمین به موضوع جالب و مهم علمی میرسیم، به این معنی : همانگونه که میخ در محکم کردن (تثبیت ) چیزی قسمت زیادش در انچه که هدف محکم کردنش را داریم فرو رفته است، در اینجا نیز کوهها با فرو رفتن قسمت زیاد آن در عمق زمین سبب ثبات زمین شده است. درین باره کتابی به عنوان" ارت" (زمين) که نويسندۀ آن دکتور" فرانک پريس" قبلاً رئيس اکاديمئ ملئ سائنس امريکا بوده، و کتابش بقسم کتاب درسی در اکثر دانشگاه های بزرگ مورد استفاده قرار دارد، چنین توضيح داده است که کوه ها مانند ستونهای اند که برای استحکام قشر زمين با عمق خيلی زيادی در بطن زمین مدفون شده اند.
بصورت عموم همۀ کوهها يکه از اعماق زمين تا به سطح بيرونی آن امتداد یافته اند، به مثابه ميخها وخطوط بهم وصل کننده وپيوند دهندۀ طبقات پائينی وبالایی زمين ميباشند که از برهم خوردن ونيز فاصله گرفتن بخش های مختلف قشر زمين وطبقۀ پائينتر ازقشر آن جلوگيری ميکند.
نظر به چرخش خيلی سريع زمين به محورش، نا ممکن بود خاک روئ زمين بجايش وبحال خودش در سطح زمين مستقر بماند، آب در ابحار ودرياها جمع شود، گياه ها برويد، راه ها وساختمانهایی بر آن اعمار شود ویا زنده گی بر روی کرۀ زمين امکان پذير باشد. ولی به فضل ومرحمت خداوند بزرگ کوه ها به مثابه ميخ ها بر روی زمين آفريده شده اند تا به اندازۀ کافی از تکان وحرکت قشر زمين جلوگيری کنند و آرامش کلی وسهولت های حياتی را فراهم سازند.
قابل ذکر است که معرفت دربارۀ اين نقش مهم و اساسی که کوه ها بازی ميکنند بوسیلهء تحقيقات مدرن وابسته به زلزله وتکانهای زمين به ما فراهم شده است، اما ميبينيم که قرنها قبل درآيات متعدد قرآن کريم اين موضوع به صراحت بيان گرديده ونمونه های عالی از فرزانگی حکمت ومعرفت خالق کاينات وفرستندۀ اين کتاب آسمانی را به ما جلوه ميدهد.
منبع: سايت انگليسی زبان هارون يحيی
ترجمه وتلخيص: سليمان شاه صوفی زاده