اولیـن پیغمبر تـوحیدی؛ حضرت ابراهیـم (ع)!
تتبع و نگارش: بـرهان الدین « سعیدی ـ سعید افغانی »
عضو شورای علمی مرکز مطالعات استراتیژیک افغان
حضرت ابراهیـم « ع » فرزند آزر ، درعهد پادشاهى نمرود ، در شهر « بابل » سرزمین بین النهرین « میان د جله و فرات» کشور کنونی عراق ، در یک خانواده « بت پرست » چشم به دنیا گشوده است.
سوره الانعام ، ایه ۷۴ قران کریم :
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ لأَبِيهِ آزَرَ أَتَتَّخِذُ أَصْنَامًا آلِهَةً إِنِّي أَرَاكَ وَقَوْمَكَ فِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ ﴿۷۴﴾ ترجمه : و [ياد كن] هنگامى را كه ابراهيم به پدر خود آزر گفت آيا بتان را خدايان [خود] مىگيرى من همانا تو و قوم تو را در گمراهى آشكارى مىبينم « ۷۴»
حضرت ابراهيم « ع » دو پسرداشت، يكى حضرت اسماعيل « ع» كه سلسله آن به عرب حجاز و از آنطریق به آخرین پیغمبر زمان ؛ حضرت محمد« صليالله عليه وسلّم » میرسد. و پسر ديگرش حضرت اسحاق « ع » نام داشت ، که سلسله وی به ترتیب به « بنی اسرائیل » از طـریق حضرت يعقوب « ع » به حضرت موسى « ع » و حضرت عيسى « ع » میرسد .
سوره ابراهیم ، ایات ۳۹ و ۴۰ قرآن مجید :
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي وَهَب َالِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاء ﴿ ۳۹﴾ رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء ﴿۴۰﴾ . ترجمه : ستایش مرخدا را که بخشید به من در پيری اسمعیل و اسحق را ، بدرستیکه پروردگار من هر آینه شنونده دعایی . «۳۹» ای پروردگار من را بگردان بر پا دارنده نمـاز و از فرزندانـم ، ای پروردگا رمن و قبول کن دعای مرا . «۴۰ »
حضرت ابراهيم « ع » توام با صبر ، متانت و استواری؛ علیه « شرک ، بت پرستان ، ستاره پرستان ، مـاه پرستان و آفتاب پرستان » و دیگر جهالت ها وانحرافات، جهد ومجاهدت کرد، بت های ساخته و پرداخته بشر برای عبادت را شکستاند و برای بشر بشارت داد و رهنمایی کرد که فقط و فقط ؛ خداوند تعالی « معبودی یگانه و قابل سجده ، پرستش و عبادت » میباشد و بس .
حضرت ابراهيم « ع » خـانه کعبه ( خانه خدا « ج » ) را بنابر حکمت و اراده خداوند تعالی با فرزندش بنام حضرت اسماعیل « ع » که در آن وقت در شهر مکه اقامت داشت ، اعمار کرد و متعاقبآ از رب العالمین استدعا نمود تا این محل را برای همه بشریت ، محل « امن ، صلح و یکتا پرستی » برگرداند .
سوره البقره ، ایه ۱۲۵ قرآن کریم :
وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ ﴿۱۲۵ ﴾ ترجمه : و چون خانه [كعبه] را براى مردم محل اجتماع و [جاى] امنى قرار داديم [و فرموديم] در مقام ابراهيم نمازگاهى براى خود اختيار كنيد و به ابراهيم و اسماعيل فرمان داديم كه خانه مرا براى طواف كنندگان و معتكفان و ركوع و سجودكنندگان پاكيزه كنيد « ۱۲۵ » .
حضرت ابراهیـم « ع » اولیـن پیغمبر تـوحیدی است که روزه گرفت و برمنبرخطبه خـواند و بنابر اراده و حکم الهی ؛ اخلاصمندانه حاضر شد تا فرزندنش حضرت اسمعیل « ع » را توام با وسوسه های فریبنده وآغوا کننده شیطان ، صرف بخاطر رضا و رغبت رب العالمین قربانی کند ، که الله تعالی از این اخلاص و اطاعت حضرت ابراهیم « ع » نسبت به خودش ، خشنود شده و به عوض قربانی کردن پسرش، فرمان داد تا گوسفند را به خواست آن ذات مقدس ؛ قربانی کند .
سوره الصافات ، ایه ۱۰۲ قرآن کریم :
فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ ﴿۱۰۲﴾ ترجمه : پس چون رسید اسمعیل با پدر در موضع سعی گفت ای پسر ک من ، بدرستیکه من دیدم درخواب که ذبح می کنم ترا ، پس بنگر که چه می بینی . گفت ای پدر من بکن آنچه فرموده شده زود باشد که بیا بی مرا اگر خواسته باشد خدا از شکیبایان « ۱۰۲» .
حضرت ابراهیـم « ع » با کمال متانت ، صبر و استقامت که بدون شک عاری از حکمت الهی نبود ؛ در برابر آتش و مجازات پادشاه قدرتمند آن وقت « نمرود » مقاومت کرد و به جز از نام « الهی » نه از کس یاری خواست و نه هم به کس تسلیم شد ؛ بلکه منحیت بنده مؤمن ، صِدیّق ، مطیع و فرمانبردار، رسالت خود را بخاطر سعادت و خوشبختی بشریت انجام داد .
سوره الانبیا ، ایات ۶۹ و ۷۰ قران کریم :
قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَى إِبْرَاهِيمَ ﴿۶۹﴾ وَأَرَادُوا بِهِ كَيْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الْأَخْسَرِينَ ﴿۷۰﴾ ترجمه : گفتيم اى آتش باش سرد و سلامت برابراهیم « ۶۹» وخواستند با او مکری ، پس کردیم ایشانرا زیانکاران« ۷۰ » .
حضرت ابراهيم «ع » ملقب به خلیل الله ، خلیل الرحمن و پدر پيامبران « ابوالانبياء » ؛ صاحب « صحیفه » الهی است ، او تهداب گذار دیـن توحيد ی درعالم بشریت میباشد و پیروان خویش را بنام « مسلمان» نامید .
سلسله پيروان دین ابراهیمی که بنام « دین حنیف » نیز شهرت داشتند ؛ به ترتیب از « دیـن يهوديت به دیـن مسيحيت و بالاخره به دیـن مقدس اسلام » رسیده است ، که بنابر این اساس حضرت ابراهيم «ع » در هـرسه دین آسمانی ، قابل ارج و احترام میباشد و بخصوص پیروان دین مقدس اسلام ، در پنج وقـت نماز بر او و اهــل او ؛ صلوات می فرستند .
سوره ۲۲ الحج ، ایات ۷۸ » قران اعظیم الشان :
« وَ جَاهِدُوا في اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَتبَكُمْ وَ مَا جَعَلَ عَلَيْكمْ في الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَهِيمَ هُوَ سمَّكُمُ الْمُسلِمِينَ مِن قَبْلُ وَ في هَذَا لِيَكُونَ الرَّسولُ شهِيداً عَلَيْكمْ وَ تَكُونُوا شهَدَاءَ عَلي النَّاسِ فَأَقِيمُوا الصلَوةَ وَاتُوا الزَّكَوةَ وَ اعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَکم فَنِعْمَ الْمَوْلي وَ نِعْمَ النَّصِيرُ » « سوره ۲۲ الحج ، ایات ۷۸ ».
ترجمه : و در راه خدا چنانكه حق جهاد [در راه] اوست جهاد كنيد اوست كه شما را [براى خود] برگزيده و در دين بر شما سختى قرار نداده است آيين پدرتان ابراهيم [نيز چنين بوده است] او بود كه قبلا شما را مسلمان ناميد و در اين [قرآن نيز همين مطلب آمده است] تا اين پيامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشيد پس نماز را برپا داريد و زكات بدهيد و به پناه خدا رويد او مولاى شماست چه نيكو مولايى و چه نيكو ياورى «۷۸» .
حضرت ابراهیـم « ع » در راه توصل به معرفت پروردگار عالمیان» جهد ، مجاهدت ، ریاضت ، صبر ، استقامت و فــداکاری کرد و بشریت را بخاطر کسب سعادت و نیکبختی رهنمای نمــود ، که داستان حضرت ابراهیـم « ع » بخاطر آگاهی ، پند و عـبرت نسل آینده بشریت از آنحرافات شیطانی ، بالای پیغمبران بعـدی نازل شد .
سوره ال عمران ، ایه ۶۷ قران کریم :
مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلاَ نَصْرَانِيًّا وَلَكِن كَانَ حَنِيفًا مُّسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿۶۷﴾ ترجمه : ابراهیم نه يهودى بود و نه نصرانى ، بلكه حق گرايى فرمانبردار بود و از مشركان نبود (۶۷)
همچنان باید خاطر نشان ساخت که : حضرت ابراهیـم « ع » در کتاب آسمانی « تورات ، انجیل و قـرآن عظیم الشان » جایگاه رفیع دارد وخاصتآ آز آن حضرت بتعداد « ۷۸ باردر ۲۵ سوره هـای از قرآن اعظیم الشان» به ترتیب درسورهای « البقره ، ال عـمران، النسا ، ، الانعام ، التوبه ، هـود« ع » ، یوسف «ع» ، الحبر ، النحل ، مــریم ، الانبیا ، الحــج ، الشعرا ، العنکبوت ، الاحــزاب ، الصافات ، ص ، الزحرف ، الشوریحمغسق ، الذاریات ، النجم ، الحدید ، الممتحنه ، الاعلــی » شرح های مختلف بعمـل آمده است و چهاردهمین سوره قـرآن عظیم الشان بنام « سوره ابراهیـم » به نام شان نازل شده است .
سوره ال عمران ، ایات ۸۴ و ۸۵ قرآن شریف :
قُلْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ عَلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ و َيَعْقُوبَ وَالأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَالنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ﴿۸۴﴾ وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلاَمِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ ﴿۸۵﴾
ترجمه : بگو گرویدیم به خدا و آنچه فرو فرستاده شد برما و آنچه فرو فرستاده شد بر ابراهيم و اسمعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط و آنچه داده شد به موسى و عيسى و سایر پیغمبران از پروردگار شان تفرقه نمی کنیم میان احدی از ایشان و ما او را فرمانبرداريم « ۸۴ » و هر كه بجوید بجز اسلام دينى را پس هرگز پزیرفته نشود از او ، و او در آخرت از زینکاران است . « ۸۵ » .
حضرت ابراهیــم « ع » در سن « یکصد و هفتاد و پنج » سالگی درعالم مشقت و تکالیف بشری و زهد و عباد در راه معبود یګانه و مقدس که توام با « علاقه ، دوستی و محبت » بود ؛ چشم از دنیای فانی بست و در شهر خلیل الرحمان واقع درسرزمین فلسطین بخاک سپرده شد. و صیت آنحضرت برای فرزندان و بازماندگانش چنین بود: « خداوند تعالی براى شما اين دين را برگزيد ، پس نبايد جز« مسلمان » بميريد » .
سوره البقره ، ایه ۱۳۲ قران کریم :
وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ ﴿۱۳۲﴾ . ترجمه : و ابراهيم و يعقوب پسران خود را به همان [آيين] سفارش كردند [و هر دو در وصيتشان چنين گفتند] اى پسران من خداوند براى شما اين دين را برگزيد پس البته نبايد جز مسلمان بميريد « ۱۳۲»
« پایان »
برهان الدین « سعیدی »
۳۰ ـ ۱۰ ـ ۲۰۱۰ میلادی
b-saidi@gmx.de
منابع و ماخذ :
ــ قرآن اعظیم الشان : با ترجمه دری ـ فارسی ، انتشار سال ۱۳۷۲ هجری شمسی ـ ایران
ــ تفسیر المیزان : تالیف سید محمدحسین « طباطبایی »
ــ احیا علوم الدین : مولف ابوحامد امام محمد غزالی
ــ تاریخ سیاسی اسلام : تالیف داکتر حسن ابراهیم « حسن »
ــ تاریخ تمدن اسلام : تالیف دوکتور محمد سعید « سعید افغانی »