بسم الله الرحمن الرحیم
حکم خریدن خانه به سود بانکی (مارګیجMortgage– )
در کشوری غربی ( کشور های اروپایی وامریکا )
تتبع ونگارش :
الحاج امین الدین « سعـیـدی- سعيد افغاني »
مدیر مرکز مطالعات ستراتــیــژیکی افغان
ومسؤل مرکزفرهنگی د حق لاره- جرمنی
از سالهای طولانی است که تعداد زیادی از مسلمانان بخصوص افغانان ما در کشور های غربی عمدتا˝ ( امر یکا وکشور های اروپایی ) مهاجرت نموده وتعداد از این برادران در خانه های کرایی با پرداخت کرایه های گزاف زندگی نموده واز خوف وترس اینکه مبادا به گناه سودخواری (سود دادن وسود ګرفتن هردوحرام) وربا گرفتار نشوند و به این ترتیب میترسند که مبادا به خریدن خانه به سود بانکی (مارتګیج) مورد مواخذﮤ شرعی قرار نگیرند . حاضر هستند برای کرایه خانه نشیمن خویش مبالغ گزاف بپردازند ولی از خریدن خانه از قرض وبه قرض بانکی اباء می ورزند.
خوانندﮤ معزز و محترم!
میخواهم درین یادداشت مسأله را از دید شرعی واحکام دین مبین اسلام مورد بررسی قرار داده وخدمت شما تقدیم بدارم. میخواهم توضیح بدارم که آیا یک مسلمان حق دارد خانه ای به سود بانکی خریداري نماید ویا خیر ؟
از آنجائیکه این موضوع جوانب مختلف دارد و علماي زیادی اسلام درمورد تتبعات و فتاوی دارند اما من موضوع رادرروشنی نظریات فتاوی دو دانشمند مشهور جهان اسلام هریک (شیخ مصطفی الزرقا وشیخ دکتور یوسف القرضاوی 1 ) مورد بحث قرار دهم.
حکم خریدن خانه به سود بانکی؟
قبل از همه خدمت تمام برادران وخواهران محترم بعرض میرسانم که: گرفتن قرضه از بانک به سود برای خریدن خانه که در نهایت باپرداخت اقساط آن انسان صاحب خانه برای استفادﮤ شخصي میشود، ممانعتی وجود ندارد .
با ملاحظه که قسط قرض با فایده آن زیادتر از کرایه خانه نمیشود و بلکه قسط از کرایه کمتر است .
این نوعی از جواز در مذهب امام ابوحنیفه ( رح ) برای آنعده از مسلمانان داده شده است که در دارحرب مقیم باشند .
مسلمانان که در دار الحرب زندگی بسر میبرند، جواز دارد که سرمایه شان ازدیاد یابد ، بشرطیکه رضایتمندی شخصی شان درمورد وجود داشته باشد ، ودرمورد خیانت دخیل نباشد اگرچه در دین مقدس اسلام سود حرام است. والله أعلم.
فتوی شرعی شیخ مصطفی الزرقا در این بابت :(2)
شیخ مصطفی الزرقا طی فتوای شرعی درین بابت مینویسد :
درمورد خریدن خانه به سود بانکی، تعدادی زیادی از مسلمانان از من سؤال میکنند و میگویند که انسان به پرداخت اقساط با سود در مدت مثلا ده، پانزده و یا بیست سال صاحب خانه شخصی میشود و بدین ترتیب ازمشکلات بی خانه گی نجات می یابد .لطفآ حکم شرعی را در مورد بیان نماید .
در این بابت جای هیچ شک نیست که اگر انسان امکانات مالي داشته و با پرداخت قیمت خانه به خریداری خانه اقدام میکند در این مورد سوالی وجود ندارد. اما بحث ما در مورد اشخاصی است که توان مالي ندارند ویا پول کم در اختیار دارند و میخواهند برای نشیمن وزندګي شخصی خویش با اخذ قرضه باسود از بانک (مارتګیچ)خانه خریداری نمایند .که در بسیاری اوقات قسط ماهانه بانک باسود آن کمتر از مبلغ است که در کرایه خانه بطوری ماهانه پرداخت میشود.
شیخ مصطفی الزرقا می افزاید:
بعد از تفکر زیاد و مراجعه به نصوص دریافتم که امام ابو حنیفه و صاحب وی امام محمد بن الحسن برای انعده از مسلمانان که به اجازه داخل کشورهای دارحرب( کشور غیر اسلامی ) البته به امان و اجازه اهل انکشور مقیم میگردند، برای شان جواز داده است که میتوانند با اخذ قرضه بانکی با سود آن برای خود خانه خریداری نمایند .
در مذهب امام ابو حنیفه مسلمانان مقیم این کشور ها سود بگیرد و سود ندهد ( البته در کشور غیر اسلامی ) در صورتیکه خریدن خانه در نهایت امر به نفع مسلمان تمام شود .
ویا اگر توجه نمایم حکم در این جا معکوس نیز شده می تواند زیرا مسلمان اگر یک خانه را به کرایه میگیرد بعد از دادن کرایه در نهایت امر سرمایه اش به صفر میر سد ، ، و صاحب منزل وخانه هم نمیشود.
حالا به نتیجه هر دو حالت باید توجه کرد که کدام یکی از این حالات ها در کشور های دارالحرب به نفع مسلمان واقع میگردد .بدون شک طریقه گرفتن قرضه با سود از بانک ، به نفع مسلمان میباشد ، ناگفته نباید گذاشت این حکم مطابق مذهب حنفی است . این حق جواز بخاطری برای آنعده از مسلمانان داده شده است که توان خریداری خانه به مال ودارایی شخصی خویش ندارد .
ناگفته نباید گذاشت که شخص متذکره به گرفتن قرضه از بانک برای خرید خانه از پرداخت مالیه های اضافی هم معاف میگردد .
دارحرب در اصطلاح مذهب حنفی معنی آن را ندارد که بین ایشان و مسلمانان جنگ یا حرب قائم باشد ، بلکه مقصد و مراد از دار حرب در این مذهب این است که کشور غیر اسلامی باشد و یا مستقل بوده زیر نفوذ و تسلط اسلام نباشد . و الله أعلم .
فتوی شرعی دکتور یوسف القرضاوی درمورد:
خریدن خانه به قرضه بانکی به اساس سود؟
دکتور یوسف القرضاوی در جواب این سوال مینویسد:
بیست سال کامل فتوا دادم که خریدن خانه به قرضه بانکی به اساس سود حرام است لیکن بعد از سفر های متعددی که به امریکا بعمل اورده ایم ، واز اوضاع واحوال مسلمانان را در این کشور ها ملاحظه نمودم ، در فتوای خویش تغیر اوردم. و به اساس مذهب حنفی جواز میدهم که مسلمان برای اینکه صاحب یک منزل شخصی شود به قرضه باساس سود یک خانه برای خود بخرد لیکن یک خانه برای سکونت خود و خانواده خود نه ، خانه ها برای تجارت و نه قرضه گرفتن باساس سود برای تجارت.
یادداشت :
در فقه حنفی بین کشور اسلامی و کشور غیر اسلامی قدری تفاوت وجود دارد . امام ابو حنیفه کشور غیر اسلامی را که مستقل از دولت اسلامی باشد بنام دارحرب یاد میکند و دارحرب در مذهب حنفی معنی آن نیست که بین دولت اسلام و آن کشور (دارالحرب) فعلا جنګ جریان داشته باشد .
دارالحرب آن کشوری است که در آن قانون اسلام تطبیق نمیشود و مسلمانان در آن حاکمیت ندارند.
داراسلام کشوری است که بدست مسلمانان بوده و احکام شریعت اسلامی در آن تطبیق میشود و امنیت و عدالت در آن قائم است.
منابع و مأخذ ها:
1 ــ مصطفی الزرقا , فتاوی , دارالقلم , ۱۴۲۰ هجری , ۱۹۹۹ م .
2ــ دکتور یوسف القرضاوی , سؤال و جواب , کسیت 202 م .
(1 ) شیخ مصطفی الزرقاء :
علامه شيخ مصطفي احمد زرقاء درسال 1322 هجري قمري (1904 ميلادي) در شهر حـلب الشيهاء کشورسوریه ديده به جهان گشود. پدرش علامه شيخ احمد زرقاء متوفي (1357هجري قمري) از اساتيذ فقه حنفي بود كه آثار مشهوري از خود به يادگار گذاشته است. مهمترين اثر وي شرح قواعد المجله ميــ‌باشد كه فرزندش وظيفه نشر آن را برعهده گرفت.
شيخ زرقاء که لقب نابغه ای قرن بيستم رادر جهان اسلام بدست اورده به هنگام نماز عصر روز شنبه 19 ربيع الأول 1420 هجري قمري موافق با 3/7/1999 ميلادي در خانه‌اش در شهر رياض به عمر 95 سالگي به لقاي پروردگارش شتافت. رحمت خداوند بر او باد و قبرش را به نور خود منور گرداند.
( غرض معلومات مزید در مورد شخصیت علمی شیخ مصطفی الزرقاء مراجعه شود : مراجع: النهضة الاسلاميه في سير علامها المعاصرين – في وداع الأعلام – مقاله ای شاگرد شيخ زرقاء، دكتر فقيه شيخ احمد الحجي الكردي ).
(2 ) شیخ یوسف قرضاوی :
دوکتور قرضاوی در تاریخ (09/ 09/ 1926 ) میلادی در کشور مصر متولد شد و حفظ قرآن عظیم الشان را تا 10 سالگی تمام کرد. سپس وارد پوهنتون الازهر شد و در سال 1953 از پوهنحی عالی اصول دین فارغ ودر همان پوهنحی بحیث استاد وظیفه تدریس را به عهده گرفت .
ودر سال 1973 دیپلوم دوکتورا بدست اورد ، او یکی از علما ء شناخته شده ومفتی جهان اسلام میباشد .
تقاضای دوستانه !
از همه خوانندگان محترم و معزز احترامآتقاضا بعمل میاوریم تا در تکمیل این بحث با ارسال نظریات و مطالب تکمیلي خویش مارا مساعدت نمایند، از پروردگار برای شما اجر عظیمی را تمنا والتجاء میکنم.
نام مقاله :
حکم خریدن خانه به سود بانکي (مارګیجMortgage– )
در کشوری غربی ( کشور های اروپایی وامریکا )
تـتـبع، نگارش وګردآورنده:
الحاج امین الدین « سعیدی– سعید افغانی »
مـدیـر مرکز مطالعات ستراتیژیکی افغان و مسؤل مرکز فرهنگی دحق لاره- جرمنی
ادرس ارتباطي: بريښنا ليک: saidafghani@hotmail.com