حکم زرق یا پیچکاری وحجامت در روزه
تتبع ونگارش :
امین الدین « سعـیـدی– سعید افغانی »
مدیر مرکز مطالعات ستراتــیــژیکی افغان
ومسؤل مرکزفرهنگی د حق لاره- جرمنی
۱- زرق یا پیچکاری :
زرق يا « پيچكارى » وانواع واكسين كه در عضله باشد و يا دروريد خون باشد ويا گلو كوز ویاه پیچکاری ( انزولین پیچکاری شکر ) (مطابق فتواى علماى مشهور ديــوبند هندوستان وجامع الازهر مصر) روزه را فاسد نمى سازد .
ولى نقطه قابل دقت وتوجه آ نست که اگر این پيچكارى يا واكسين « به منظور تغذيه صورت گيرد ، و روزه دار را از آب و خوراك بي نياز سازد و هدف روزه دار از آن تغذيه و احساس نكردن گرسنگي باشد ، اين نوع پیچکاری نزد همه علمای اسلام روزه را باطل می سازد . بنابراين ګفته میتوانیم هر چيزي كه به نوعي كار تغذيه را انجام دهد شكننده ي روزه محسوب مي شود.
اما انعده از پیچکاری ها ی که : كار تغذيه را انجام نمي دهند و انسان را از آب و ازخوراك بي نياز نمي سازند، اين نوع پیچکاری ها روزه را باطل نمي سازد ، چون نصوص شرعي شامل آن ها نمي شود، نه به اعتبار الفاظ و نه به اعتبار معاني، و حتى اگر آمپول بى حسى دندان نيز باشد بازهم روزه را باطل نميكند زيرا بمعناى خوراك و آشاميدنى نيست. پس اين نوع پیچکاری ها نه خوراك هستند نه آب و نه در معناي آب و خوراك. اصل صحت روزه است مگر آنكه دليل فساد آن به اثبات برسد كه در اين جا به اثبات نرسيده است.
همچنان پانسمان كردن زخم ها روزه را باطل نمى كند .ولى اگر زخم عميق در شكم كه دوا به معده برسد، در اين صورت روزه مى شكند.
دکتر یوسف قرضوی یکی از علمای شهیر جهان اسلام طی فتوای میګوید : ( معنای ساده روزه یعنی خودداری از خوردن و آشامیدن و مباشرت با زنان که بر هیچکس پوشیده نیست. نصّ صحیح قران نیز فقط در این سه مورد است، و معنی این امور مورد نهی بر هیچ کس پوشیده نیست. در عهد نبوت، اعراب بادیه نشینن معنی آن را می دانستند و برای فهم و درک معنی خوردن و آشامیدن نیاز به تعریف های منطقی نداشتند؛ و نیز حکمت و فلسفه روزه که عبارت است از اطاعت و بندگی خداوند متعال ترک خواهشهای نفسانی و جلب رضایت او بر کسی پوشیده نمی باشد؛ چنانچه خداوند متعال درحدیث قدسی می فرماید: { هرگاه عمل بنی آدم برای خود او است به جز روزه که برای من است و من پاداش آن را می دهم، زیرا که از خوردن و آشامیدن و ارضای شهوت به خاطر من دست برمی دارد.}
تزریق انواع آمپول و استعمال روغن و مانند آن ، نه در لغت و نه در عرف، خوردن یا نوشیدن به حساب نمیآیند. و با مقصود شارع در رابطه با روزه منافات ندارند، بنابراین موجب ابطال روزه نخواهند شد، و چیزی را که خداوند ممنوع ننموده است، نباید بر خود سخت بگیریم و آن را بر خود ممنوع گردانیم. خداوند متعال در آیه مربوط به روزه می فرماید:( يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ)( خداوند آسايش شما را مي‌خواهد و خواهان زحمت شما نيست.) سوره بقره آیه : ۱۸۵ )
۲-حـجـا مــت :
حجامت اصطلاحآ به روشي ازخونگيري اطلاق مي شودكه جهت معالجه برخی از امراض بکار می رود . در برخی از انسانها خون به مرور زمان در ناحیه پشت وکمر ودر نقاط دیګری از بدن جمع شده که در فرصتهای مناسب به تدریج توسط بدن خارج می شود اما در بسیاری از موارد ی اتفاق می افتد که عملیه افراز بدن در این زمینه بسیار به کندی اجرا میګردد ، طوریکه به مرور زمان بر تراکم این خونهای آلوده در بدن انسان بخصوص در پشت افزوده می شود و در نهایت صحت وسلامتی انسان را تحت تاثیر قرار می دهد . در این حالت است که دست به عملیه حجامت می زنند .
میګویند عملیه حجامت بيش از ۷۰۰۰ سال در بین بشریت قدمت داشته ودین مقدس اسلام هم آنرا تاييد و برای پیروان خویش مورد سفارش قرار داده است .
درمنابع طب اسلام وطب سنتي حجامت به عنوان يكي ازوسایل مهم معالجه ذكرگرديده است و وتوسط این طریقه بسیاری از امراض مورد تداوی ومعالجه قرار میګرد . طب یونانی بدین باور وعقیده است که حجامت برای پيشگيری بسیاری از امراض بخصوص امراض خونی مفید ومواثر شمرده میشود . ابو علی سینا معتقد است که توسط عملیه حجامت حتی امراض صفرا وسودا نیز قابل دفع است وتداوی میباشد .
حجامت در کدام امراض بکار ګرفته میشو د :
همانطوریکه که ګفته شد عملیه حجامت در امراض چون ( هايپرليپيدمي ) (چربي خون بالا)؛ديابت غيروابسته به انسولين ؛دردهاي عضلاتی ؛سردردهاي عصبي ؛وميگرني ؛امراض جلدی مانند مرض آكنه ؛پسوريازيس ؛آلرژي هاي ناشی از دوا ،ناضی از مواد غذایی، آلرزی های فصلي ؛اعتيادبه مواد مخدر؛ امراض انسدادي عروق كرونر؛عوارض بعدازيائسگي (منوپوز)دردهاي قاعدگي درزنان ودختران (ديسمونوره)وبرخي دیګر مریضی های عفوني ؛هورموني وغدد ، میتوان بکار برد.
بطور کل ګفته میتوانیم که عملیه حجامت دارايي هیچګونه عوارض جانبی نبوده ، واګر این عملیه به صورت تخصصي وفنی مورد استفاده قرار ګیرد ، فایده آن بیشتر وموثرتر از دوا های کمیاوی که توسط طب امروزی بکار ګرفته میشود ، میباشد .
حکم شرعی در مورد حجامت :
اګر شخصی روزه دار در ماه مبارک رمضان بخاطر معالجه وتداوی دست به عمل حجامت يا خون گرفتن ( از سر ويا ،انګشت ، ویا ورید ویاهر عضو ديگر بدن بزند ) طوریکه که ګفتیم ، به اتفاق همه علما ء روزه اش فاسد نمیګردد . وحکم خویش را بر حدیث ذیل مستند می سازند .
در حدیث شریف از ابن عباس (رض) روايت است : « احتجم النبي (ص) وهو صائم»
(پيامبر صلى الله عليه وسلم در حالى كه روزه بود حجامت كرد )( صحيح سنن ابو داود : ۲۰۷۹ )، ( صحيح امام بخاري : ۴/۱۷۴/۱۹۳۹ ) ، (سنن ابو داود ۶/۴۹۸/۲۳۵۵ )
ولى اگر در عملیه حجامت بدن روزه دار ضعیف وسست ګردد ، وبیم خطرات بیهوشی را برای روزه دار پیش آورد ، علما ومفسران به بر استناد حدیث ذیل برمکروه بودن آن حکم فرموده اند .
از ثابت بناني روايت است « سئل انس بن مالك أكنتم تكرهون الحجامة للصائم ؟ قال : لا ، إلا من أجل الضعف »« از انس بن مالك سؤال شد آيا شما حجامت را براى روزه دار مكروه مى دانستيد ؟ گفت نه ، مگر به خاطر ضعف وسستى »( صحيح امام بخاري : (۴/۱۷۴/۱۹۴۰ )
پایان
نام مقاله : حکم زرق یا پیچکاری وحجامت در روزه
تتبع ونگارش : امین الدین « سعیدی– سعید افغانی »
مـدیـر مرکز مطالعات ستراتیژیکی افغان و
مسؤل مرکز فرهنگی دحق لاره – جرمنی
ادرس ارتباطي : بريښنا ليک :