پوځي پاله بهرنۍ تګلاره: ډیر تلفات او تباهۍ
لیکوال : جورج بریسګر
منبع : فیوچر آف فریډم فاونډېشن ( امریکا )
نېټه : ۲۰۱۲/۹/۱۹
ژباړه او لنډیز د نثار احمد صمد
بارک اوباما او میټ رومني دواړه به یوه داسی امریکایی امپراتوري مخته بیایی چی هم به خپل هیواد او هم به نوره نړۍ سخته زیانمنه کړی . سپما ( اقتصاد ) ته خورا سخت خطر متوجه کوی . که یې له دوی نه هر کاندید هم وګټی ، په نړۍ کی به د دولتونو جوړونکې ، بم اچونکې او ننوتونکې بهرنۍ تګلاره همداسی جاری وی . بس دا د دواړو ګوندونو اړونده جنګ پلوه ( جنګړه ) بهرنۍ تګلاره ده . دغه ثابت او مسَلم نتایج د اوباما او میټ رومنی دواړو په څرګندونو کی له ورایه ښکاری .
کوم بدلون ؟ څلور کاله مخکی اوباما د « بدلون » ژمنه کړې وه . خو د ده بهرنۍ تګلاره تر اوسه هم هماغه ده چی له مخی یې امریکا د نړۍ پولیس دی . یعنی هغه څه چی اوباما یې پر ضد د ۲۰۰۸ په انتخاباتی مبارزه کی خبری کولې… په حقیقت کی اوباما کټ مټ هغه بهرنۍ تګلاره تعقیب کړې ده چی د ده نه مخکني غیر عوامی ولسمشر راپیل کړې وه .
اشتباه ګانی هماغسی جریان لری : اوباما نه یوازی دا چی افغانستان ته نور ډیر پوځیان ولیږل ، بلکی په مې کی یې وویل چی امریکایی پوځیان به هلته تر ۲۰۱۴ پوری پاته وی . نو ځکه به په افغانستان کی د راتلونکو دوو کالو په موده کی نور ډیر امریکایان هم ووژل سی . که څه هم دﺉ په دې ښه پوهیږی چی امریکایان دا جنګ نه خوښوی ، خو بیا یې هم وویل چی امریکایی پوځیان به تر غوڅ ضرورت آن یوه ورځ لا هم اضافه پاته نسی . ده دا قول هم وکړ چی « دغه مأموریت به بشپړوو » او « دغه جنګ به مسؤلانه پای ته رسوو » . دا چی وایی دغه جنګ به مسؤلانه ختموو ، هماغه د ریچرډ نیکسن خبره رایادوی چی ویل یې زما تګلاره به د ویتنام د جنګ لپاره « شرافتمندانه سوله » رامنځته کړی…. د ویتنام جنګ هم نیکسن نه و راپیل کړی ، بلکی هغه د لیندن جانسن لخوا په میراث کی ورپاته سوی و . نیکسن هم د اوباما غوندی وروسته دا جنګ ته چی هغه نه و پیل کړی ، دوام ورکړ . آن دا چی ویل یې له ویتنامه پوځی وتنه به جنوبی ویتنام په دې قادر کړی چی دا جنک پرمخ یوسی لکه نن چی راته وایي چی افغان حکومت هم دغسی وړتیا لری ، نو ځکه امریکایان باید « په عزت سره » خپل هیواد ته راستانه سی .
نیکسن ته د فرانسې ولسمشر چارلیس دوګول ، چی ده ډیر احترام ورته درلود ، خبردارﺉ ورکړی و چی د امریکا لپاره یوازینۍ محسوسه لاس رسي هماغه له ویتنامه فوری وتنه ده . خو نیکسن هم د اوباما غوندی ښه مشوره او خبره و نه منله ، نو هغه وو چی په ویتنام کی د هماغه نیکسن د ولسمشرۍ پر مهال د جانسن تر مهال ډیر امریکایان ووژل سول .
کوم توپیر ؟ که څه هم بارک اوباما او میټ رومنی زیار باسی چی خپله بهرنۍ تګلاره یو له بل نه بیله وښیی ، خو دا توپیر یې صرف په خوله یعنی ګفتار کی دی نه په عمل کی . د هغوی بهرنۍ تګلارې نور هیوادونه زیانمن کړی او پسی زیانمن به یې کړی .
لیکوال مایک ګیرسن لیکی چی « ولسمشر اوباما د جورج بوش لخوا د ترور پر ضد راپیل کړی جنګ هماغسی مخته وړی… مورنی ګوند په دې برخه کی د بې پیلوټه طیارو او اهدافی وژنو له درکه پلارنی سوی دی . » دا چی اوباما د ۲۰۱۲ کال لپاره د ملی دفاع ۶۶۲ بلیونه ډالره بودجه منظور کړه ، نو په دې سره یې آن تر پخوا لا هم ډیره نظامی لاس رسي ثابته کړه . په دې حصه کی د ایران ، چین او روسیې پر ضد سپماییزه ( اقتصادی ) بندیزونه هم شامل دي .
په افغانستان کی د امریکا جنګ جورج بوش راپیل کړ ، خو هغه اوس د بارک اوباما جنګ دی . پایلی یې څه دي ؟ څه نا څه ۱۵۰۰ امریکایی ځوانان په افغانستان کی په صرف تیرو درونیمو کالو کی وژل سوي دي . د ۲۰۰۱ راهیسی خو هلته د ټولو امریکایانو تلفات ۲۱۰۰ ته رسېدلي دي . دا لا څه ، نور په لسګونو زره جنګېدلي امریکایی پوځیان دغه جګړې ټپیان کړي یا یې پخپله ځانونه وژلی دي . دا هر څه د امپراتورۍ هغه لګښت دی چی په اوباما او د ده څخه مخکنیو نورو ولسمشرانو پورې ، چی دغه امپراتوري یې چلولې ده ، اړه لری .
د ټایمز مجلې داسی لیکلی دي : « د ټولو مجربو او جنګېدلو پوځیانو لخوا په هرو ۸۰ دقیقو کی یوه ځان وژنه پیښیږی . د امریکایی پوځ د ځان وژنو بشپړ اکثریت په افغانستان کی تر جنګ را وروسته پیل سوي دي نسبت هغو ته چی په دې جنګ کی وژل سوي دي . همدا سږ کال د مجربو پوځیانو ځان وژنی ۱۸ سلنه نور هم زیات سوي دي .
د دې جنګ په مصارفو کی د غیر امریکایی انسانانو وژنی هم شاملی دي . یعنی ډیرﺉ نور کسان هم د امریکایی بم وریو ، دولت جوړونو ، او پرله پسې بې پیلوټه طیارو د حملو له امله وژل سوي دي .
یو بل جانسن یا نیکسن ؟ اوباما نن د تاریخ یو قیدي ګرځېدلی دی . د افغانستان په هکله د ده تګلارو د څه باندی یوې پیړۍ امپراتوریزه ولسمشرانو د خطا ایستونکی پالیسۍ تکرار دی . بیلګه یې دا ده چی وایه یو څه ، خو کوه بل څه . یعنی امریکایانو ته وایه چی موږ او تاسی خو سوله غواړو او د نړۍ په بیلابیلو برخو کی د ننوتنو څخه ستړی سوي یو ، لکه بوش چی د ۲۰۰۰ کال د ولسمشرۍ لپاره اړونده مناظرې پر مهال همداسی وویل . د یو سوله خوښونکې کاندید په حیث انتخاباتی مبارزه پر مخ وړی ، خو کله چی کامیاب سي نو چی زړه یې وی هغسی کوی .
اوباما قطعأ د دې لپاره نه و انتخاب سوی چی افغانستان ته یې نور ډیر پوځیان لیږلی وای . خو که هر څه هم وی ، افغان جنګ به ، که امریکا هر وخت هم ترې راووځی ، د اوباما او جورج بوش او هم نورو ناکامو ولسمشرانو میراثی جنګ به وی…
اوباما هم د خپلو تیرو اسلافو غوندی ، ښایی بیا کامیاب سی او یا یې هم وبایلی ، خو د تاریخ څخه هیڅکله هم نسي تښتېدای او هم دا چی د خپلو ځینو ملاتړو څخه ځان نسي بچ کولای . ځکه ، هغوی په دې ښه پوهېدل چی یو داسی څوک بریالی کوی چی د جورج بوش ډیرﺉ تګلارې به همداسی جاری ساتي . ولی یې داسی وکړه ؟
ځینو فکر کاوه چی اوباما بیرېدﺉ چی که یې دغسی توندې تګلارې نه وای غوره کړي ، نو داخلی اجندا به یې ورانېده . خو ولسمشر افغانستان ته د نورو پوځیانو په لیږلو سره خپل ډیرﺉ ملاتړې او پلویان حیران کړل او ځینی امریکایان په دې ګروهه سول چی دا خو یو ځل بیا د خارجه پالیسۍ هماغه تیری غلطۍ دي . افغانستان ته به د نورو پوځیانو نه لیږل ولی خپرونې راپارولای ؟ اوباما ته به رایه ورکونکي ولی خپه او ناراضه کېدل ؟ د ده ځینی ملاتړې په رښتیا هم ترې خپه سول .
د یو راپور له مخی په دې هکله د حکومت په دننه کی یو څه اختلاف موجود و . ډیویډ سینګر د سږ کال په لومړیو کی په نیویارک ټایمز کی د ولسمشر د یو سلاکار له خولې ولیکل چی اوباما نه غوښتل چی افغانستان ته نور پوځیان ولیږی : « هغه د دې مفکورې سره له هماغه پیله کرکه لرله . خو پوځ پر همدې خبره سخت تینګار کاوه او بارک اوباما دا کار نه غوښت . » اوباما د پخوانیو ولسمشرانو غوندی د کټ مټ معما سره مخامخ دی ، یعنی په داسی یو جنګ کی جنګیږی چی پخپله کرکه ورڅخه لری ، خو په دې ګروهه دی چی هغه د سیاسی پلوه لازمی دی .
نو اوباما د هغسی ځواکونو په قید کی دی چی هیڅ یې نسي کنټرولولای . هغه یوه داسی غمجنه څیره ګرځېدلې ده چی غلطۍ یې ګڼ شمیر انسانان بې ژونده کوی .
اوباما یو کمزوره ولسمشر دی چی توان او قدرت نلری او د هغسی تاریخی پوهې څخه بې برخي دﺉ تر څو دا ورڅخه زده کړی چی ځینو تیرو مشرانو څه کړی دي ، یعنی : د جنګ منل یوه غلطي وی ، خو هغه باید مخکی له دې چی ډیر انسانان ووژنی ، پای ته ورسوی .
خو افغان جنګ ، د اوباما د زیاتو ملاتړو او اصلی خپرونو د نزدیک بینۍ سره سره داسی جنګ دی چی بربادونکي مصارف به یې د ولسمشر د ریکارډ ( سابقې ) یوه ستره برخه وی . اوباما نور نو باید یقینأ په افغانستان کی د خپلی ننوتنی عبث والی په سترګو ووینی .
میټ رومني بیا د امریکا د « ستر توب » خبری کوی ، یعنی ستر بحري پوځ او اردو ، تر څو د نورو له منځه د چین او روسیې د راټوکېدونکي ځواک سره مقابله وکړی . د رومني په نظر د امریکا دښمنان چینایان ، روسان ، ایرانیان ، وینزویلایان ، تروریسټان او د منځني ختیځ هغه هیوادونه دي چی د اسراییلو یعنی هغه هیواد سره ضدیت لری چی ده یې د بې حده امریکایی مرستی ژمنه کړې ده .
نو آیا موږ داسی تګلاره غواړو چی له مخی یې « هر ځای وجنګیږو او نړۍ زموږ د فکر سره سمه ترتیب او جوړه کړو آن که هر څومره بم ورۍ هم وکړو او په لسګونو زره انسانان هم ووژنو » ؟ په بل عبارت ، آیا موږ څو نور افغانستانه او ویتنامونه هم غواړو ؟
نو که د اوباما بهرنۍ تګلاره د یو داسی کمزوره ولسمشر لخوا راپیښ خطر دی چی په نړۍ خبر هم نه دی ، نو د معاصر لیندن جانسن یعنی میټ رومني غلطي به د هغه برعکس وی . هغه د ناټو د هغو هیوادو ستاینه کوی چی افغانستان ته یې پوځونه لیږلی دي . د ده اصلی فیصله دا ده چی په افغانستان کی یې لاس اچونه لوی هدف دی ، خو دﺉ پر حقیقت سترګی پټوی .
پس داسی ښکاری چی د بارک اوباما او میټ رومني دواړو پر مهال جنګ سوله بلل کیږی . امریکا سوله جوړونکې نه بلکی جنګ جوړونکې ده . د دغو دواړو اصلی کاندیدانو د بهرنۍ تګلارې بیلوونکي نښی ( مَحَکونه ) به ووینو خیر دی چی څومره اعلانونه به وکړی او څومره قسمونه به واخلی چی موږ په سوله ایمان لرو .
نه بارک اوباما او نه هم میټ رومني دا توان نلری چی د امریکایی اهدافو لپاره د پوځ سره مقاومت وکړی . نو په دې بهیر کی به د امریکایانو او هم نړیوالو سرونه ، مالونه ، آزادۍ ګانی او سپماییزه ښېګڼې همداسی له منځه ځی ، پای .