مناره مساجد در سویس
در مخالفت با دموکراسی شد!؟
تتبع ونګارش :
امــیــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«
مـدیـــر مرکزمطـالعات سـتراتیژیک افـغان و
مسؤل مرکز کلتوری دحـــــق لاره- جــرمـنی
خواننده محترم !
در ماه نوامبر سال ۲۰۰۹ حزب مردم که در پارلمان آن کشور دارای اکثریت میباشد ، با استفاده از نفوذ خویش توانست در کشور سوئیس نظر سنجی در مورد منع مناره های مساجد مسلمانان براه ا ندازد وبدین ترتیب میخواهد صدای الله اکبر را در مناره های مساجد کشور سویس به خاموشی درآورد. که با تآ سف باید ګفت که به تعداد ۵/ ۵۷ از سوئیسی ها از ممنوعیت منا ره های مساجد در کشور سویس رای دادند و تا ﺋید وپشتیبانی خویش را از طرح ارایه شده توسط حزب مردم ابراز داشتـند.
به مجرد شنیدن و اقدام برای کسب نظر سنجی عامه و یا ریفراندم سوال مطرح میشود که آیا چنین رای سنجی و ریفراندم در اساس مجاز و در توافق به نورم های قبول شده بین المللی و حقوق اساسی بشر میباشد؟ جواب کاملا واضح است که براه اندازی چنین رای سنجی و ریفراندام در اساس خطاء و خلاف اصول قبول شده بین المللی که کشور های عضو جامعه جهانی مکلف به رعایت آن میباشند. به فهم و شناخت من هیچ کشور و جامعه حق ندارد تا در خلاف نورم های قبول شده بین المللی تصامیم اتخاذ بدارند.
به هر صورت چنین نظر سنجی صورت ګرفت و این نظر سنجی تشویش ونگرانی هایی وسیعی را در بین دانشمندان ، شخصیت های برجسته سیاسی ، دینی ومذهبی کشورهای مسلمان و غیر مسلمان بخصوص در بین مسلمانان کشور های اروپایی واز جمله کشور سویس که در اقلیت قرار دارند ، به وجود آورده است .
مطلب دیګر حقوقی که درین ارتباط مطرح میګردد همان بی عدالتی است که تحت نام اقلیت و اکثریت در بخش از کشور ها و جوامع جهان مطرح ګردیده و میګردد. هیچ اکثریت نمیتواند تحت مفاهیم اقلیت و اکثریت حقوق اساسی اقلیت ها را نفیه کند. اکثریت در اکثریت در مسایل دیموکراسی به مفهوم نفیه کردن حقوق اساسی اقلیت ها در جوامع مختلف کشور های و جوامع بشری نیست. اینکه این حقوق از کجاء آغاز و به کجا میانجامد بحث جنجال برانګیز است اما مسلم این است که آزادی و شعایر دینی از حقوق اساسی انسان است که بودن و داشتن مناره به هیچ صورت آزادی دیګران را اخلال و مانع نمی شود.
بسیاری از سیاستمداران بدین عقیده اند که آین تصمیم زمینه های مناسبی را برای افراطی ګران اسلام در کشور های اروپایی مساعد خواهد ساخت. درین ارتباط استدلال افراطی ګری تصدیق خواهد که ګویا جنګ امروز جنګ غرب با اسلام است. به این نوع نا خواسته آب به آسیاب افراطی ګری و زمینه برای سرباز ګیری شان مهیا خواهد شد. این برخورد تأسف بار را عده از متخصصین امروزی بشری سبب تشدید تشنج و افراطی ګری میدانند. این برخورد در براه انداختن جنګ های فرقه ای ومذهبی رول منفی را بازی خواهد.
این محدودیت های چنانچه ګفتیم مبرری بنابر هر دلیل مثبت و یا منفی باشد اساس و بنیاد درقوانین قبول شده بین المللی شده نمیتواند و سبب اعتراض مسلمانان و خیر خواهان جهان بوده و خواهد شد. ساز مانهای حقوق بشر این امر را محکوم واعتراض خویش را از همین حالا در مورد ابراز داشته اند .
واتیکان برای بار دوم نسبت به این موضوع عکس العمل صریح نشان داده و گفت؛ ممنوعیت ساخت مناره ها در مساجد کشور سوئیس ضربه سنگینی به آزادی مذهبی بشمار میرود .
گزارش خبرگزاری فرانسه، «فلیکس گومر» دبیرکل اسقف های سوئیس به رادیو واتیکان گفت؛ این غم ممنوعیت ضربه سنگینی به آزادی و اتحاد مذهبی است.
رهبری جامعه ۴۰۰ هزار نفری مسلمانان سوئیس با اشاره به ممنوعیت ساخت مناره ها در مساجد و موافقت حداکثری مردم این کشور گفت: مسلمانان سوئیس اکنون خود را در جمع مخالفان در سوئیس غیر قابل پذیرش احساس می کنند.
خبرگزاری آلمان با ارائه گزارشی در این باره نوشت به نظر می رسد پیامدهای تصمیم گیری مردم سوئیس تاثیراتی فراتر از خود این کشور داشته باشد. این خبرگزاری افزود؛ انتظار می رود در پی این تصمیم گیری، عدم اعتماد بین مسلمانان و دنیای غرب همچنان افزایش یابد. بعد از بحث هایی که پیرامون اسلام در هلند و دانمارک روی داد، اکنون سوئیس به عنوان مرکز بحث های جنجالی در مورد اسلام مطرح شده است. البته در کنار این مخالفت ها برخی نیز در این باره ابراز خوشحالی می کنند.
از جمله اولریش اشلوئر که از رهبران مخالفت های انجام شده با ساخت مناره های مساجد در سوئیس بوده است، با ابراز خوشحالی از نتایج همه پرسی اظهار داشت؛ من بسیار راضی هستم. وی معتقد است؛ مناره ها سمبل ادعای برتری اسلام بر مسیحیت هستند، از این رو از تصمیم گیری مردم سوئیس در این ارتباط بسیار خوشحالم.
به صراحت باید ګفت که اظهارات طفلانه بیش نیست که مناره های مساجد را سمبول برتری اسلام بر مسیحیت بدانند. برتری دین اسلام در محتوی و راه های حل معتدل و انسانی مسایل مطرح بشریت است که سبب صلاح و فلاح دارین میګردد.
آقای برنار کوشنر وزیر امور خارجه فرانسه، برگزاری همه پرسی در مورد ممنوعیت ساخت مناره مساجد در سوئیس را محکوم کرد. کوشنر به رادیو RTL فرانسه گفت؛ از این تصمیم مقامات سوئیس شوک شدم. این نشان دهنده عدم تحمل آنهاست و من از «عدم تحمل» بیزارم. امیدوارم سوئیس هرچه سریع تر در این رابطه بازنگری کند. آقای کوشنر تصریح کرد؛ این تصمیم مقامات سوئیس نشان دهنده «عدم تحمل» آنهاست و این تصمیم باید مورد بازبینی قرار بگیرد.
باید ګفت که از لحاظ حقوقی فسخ بودن امر در اساس و مبداء و فسخ بودن امری در مابعد مطرح میشود. چنانچه در ابتداء ګفتیم این امر و این نظر سنجی و ریفراندم در مبداء و در اساس حق کسی نیست و در مخالفت به اصول قبول شده جهانی و حقوق اساسی بشر قرار دارد. این به این میماند که مثلا دیکتاتور ریفراندم کند که ملت مجاور را محلق خویش بسازد ویا خیر؟ و مردم در ریفراندم تصمیم بګیرند که بلی کشور مجاور غنی است باید بالای آن حمله نمود و ثروت اش را تصاحب کرد. همچو ریفراندم اصلا مجاز نیست و خلاف اصول قبول شده بین المللی است.
محترم کمال هلباوی بنیانگذار اتحادیه مسلمانان در انگلیس نیز ضمن ابراز تأسف درباره اقدام حاکمین فعلی کشور سوئیس در خصوص ممنوعیت برپایی مناره در این کشور اروپایی اظهار داشت؛ مردم سوئیس با تحریک و تبلیغات راستگرایان افراطی این کشور طی همه پرسی که در ماه نوامبر ۲۰۰۹ به ممنوعیت برپایی مناره در اماکن اسلامی رای دادند.
اما مسلمانان کشور سویس با پیروی از ارشادات دین مقدس اسلام از تدبیر وحوصله مندی کار ګرفته وبرای توضیح بیشتر دین مقدس اسلام واهداف والای قرآن عظیم الشان وسنت پیامبر اسلام درواز های مساجد را به روي مردم سویس باز ګذاشتند واز مردم کشور خویش دعوت بعمل آوردند تا با حضور در مسا جد آنها، با دين اسلام وروحیه صلح آمیز دین بيشتر آشنا شوند. به فهم من این برخورد سبب روی آوری بیشتر مردم جهان و حقایق آن خواهند شد و در واقعیت تأثیرات معکوس به نفع اسلام خواهد داشت. يكي از رهبران مشهور مسلمانان کشور سویس ، ابراز اميدواري كرده است که حضور مردم محلي در مساجد به برقراري گفتگو و ارتقاي درك متقابل كمك كند
همچنان آقای هانس ردولف مرتس رﺋيس جمهوري سوﺋيس طی مصاحبه با وسایل اطلاعات جمعی ګفت: ممنوعيت ساخت مناره های مساجد با كنوانسيون اروپايي حقوق بشر مغايرت تام قرار دارد .
رﺋيس جمهوري سوﺋيس بتاریخ ( ۴ دیسمبر ۲۰۰۹ ) در یک ملاقات مطبوعاتي درباره نتايج اين همه پرسي تاكيد كرد: نشانه‌اي مبني بر اينكه سوﺋيس پس از نتايج اين همه پرسي با مشكلات امنيتي روبرو شود وجود ندارد.
حزب راستگراي دموكرات مسيحي در سوﺋيس از مدتها پيش با تبليغات دامنه دار بر ضد مسلمانان و نصب تصاوير ضد اسلامي در شهرهاي اين كشور با جمع آوري امضا مجوز برگزاري همه پرسي را بدست آورد و با جنجال‌سازي توانست راي لازم را براي ممنوعيت ساخت مناره براي مساجد را كسب كند.
مرتس تاكيد كرد : مسلمانان سوﺋيس عليرغم چنين همه پرسي در اعمال وظايف ديني خود آزاد ند. نتايج اين همه پرسي بيانگرآن است كه بايد گفت وگو را با كشورهاي اسلامي منسجم تر كرد.
خوانند ګان ګرامی درین ارتباط خواستم ذیلا معلومات در مورد تعداد مسلمان در اروپا خدمت شما تقدیم بدارم:
در مورد تعداد مسلمانان در اروپا واز جمله در کشورسوﺋیس باید ګفت که روزنامه مشهور آلمانی بنام ( كلنر اشتادت انسايگر ) طى يك گزارش مفصلی در مورد تعداد مسلمانان چنین نګاشته است : در اروپا در مجموع 455 ميليون نفر نفوس زندګی میکنند که از جمله ، 15 ميليون (3/3 درصد) آن را مسلمانان تشكيل مى‌دهند.
این تعداد از مسلمانان در كشورهاى آلمان، فرانسه، اتريش و هالند بيش از ساير نقاط اروپاست. به گزارش ايكرو، 4 درصد جمعيت آلمان (2/3 ميليون) را مسلمانان تشكيل مى‌دهند كه پس از مسيحيت دومين دين بزرگ در اين كشور محسوب مى شود. از اين تعداد، 4/2 ميليون نفر ترك هستند و بقيه از اتباع يوگسلاوى سابق، كشورهاى عربى و ايران وافغانستان به شمار مى‌روند .
در انگلستان كه 60 ميليون نفوس دارد، مسلمانان 2 ميليون نفر، يعنى 3 درصد جمعيت را به خود اختصاص داده‌اند. غالب اين افراد از كشورهاى مستعمره سابق انگليس و بخصوص از پاكستان و بنگلادش هستند .
همچنين تعداد مسلمانان جمعيت 60 ميليونى فرانسه 6 ميليون نفر ذكر شده است كه عمدتاً از كشورهاى تحت استعمار سابق هستند و در طول زمان به اين كشور مهاجرت كرده و به صورت دائم اقامت گزيده و تابعیت آن کشور را دارند. تعداد قابل توجهى نيز از تركيه هستند. در هلند كه جمعيت آن 16 ميليون نفر است، تعداد مسلمانان 900 هزار نفر تخمين زده شده است. آنان هيچ گاه مشكل و اصطكاكى با ديگر سكنه اين كشور نداشته اند، اما پس از نوامبر 2004 يعنى زمانى كه قتل تئوون گوگ (كارگردانى كه به مقدسات اسلامى اهانت كرده بود) از سوى يكى از مسلمانان مهاجر صورت گرفت، تنش هاى شديدى رخ داد و برخى از مساجد و كليساها در اعتراض به رفتار و عقايد يكديگر به آتش كشيده شد. غالب مسلمانان هلند را اتباع تركيه تشكيل مى دهند .
اين گزارش كه در روزنامه كلنر اشتادت انسايگر چاپ آلمان منتشر شد، حاكى است: در اتريش 340هزار مسلمان در ميان 1/8 ميليون تن جمعيت اين كشور شمارش شده‌اند كه 4 درصد جمعيت را تشكيل مى‌دهند. اين مسلمانان عمدتاً از بوسنى هرزگوين به اتريش مهاجرت كرده‌اند. اتباع تركيه و مسلمانان مهاجر از ساير كشورهاى اسلامى به ترتيب اقليت‌هاى بعدى اتريش را تشكيل مى‌دهند. بلژيك با داشتن 3/10 ميليون جمعيت 380هزار مسلمان (7/3درصد) را در خود جاى داده است. بخش عمده اين افراد از مراكش و تركيه هستند .
قابل ذكر است در آمار مختص كشورهاي اروپاي غربي مي‌باشد و در آن شمار مسلمانان قفقاز، روسيه، اروپاي شرقي، بالكان و تركيه ذكر نشده است .
مسلمانان درسوئیس:
دین مقدس اسلام دومين دين در کشور سوئيس بشمار میرود . طبق احصایه های که بعمل آمده است ۰ تعداد مسلمانان در اين کشور به حدود ۴۰۰ هزار نفر میرسد. که از جمله ۴۲ درصد آنان اصالتاً ترک و ۳۰ درصد يوگسلاوي و ۵/۳ درصد لبناني و ۴ درصد مغربي و الجزايري و تونسي هستند. و بقيه اصالتاً سوئيسي مي‌باشند.
اين مسلمانان در تمامي شهرهاي سوئيس پراکنده اند. ۷۳ درصد در شهرهاي بزرگ و بيشترين تعداد در شهر زوريخ زندگي مي‌کنند.
مراکز مراسم مذهبي مسلمانان به حدود ۹۰ مرکز ميـ‌رسد. اين مراکز عبادي اکثراً به صورت آپارتمان‌هاي ساده اي و مراکز کلتوری و فرهنګی است که درعین حال محل عبادت وتجمع شده اند.
ولی در مورد مساجد موجود در کشور سوئيس همین قدر باید ګفت که در این کشور فقط ۴-۳ مسجد به معني واقعي کلمه از نظر سبک معماري وجود دارد. که از آنجمله دو مسجد درشهر ژنیو و يک مسجد درشهر زوريخ است. اولين مسجد درکشور سویس در سال ۱۹۶۳ در شهر زوريخ ساخته شد. دومين و مشهورترين مسجد سوئيس در ژنیو موقعیت دارد.
از آنجائیکه بحث امروزی ما بر سر مناره مسجد است لذا ضروری دیدم تا این مطلب را نیز در تاریخ اسلام و تاریخ مساجد ذیلامورد غور قرار دهم.
تاريخچه مناره در تاریخ اسلام:
وجه تسمية منار و مناره:
منار يعني جاي نار ( آتش ) ویا نور ویا بطور واضحتر آتشگاه و روشنائي‌گاه كه كلمة مئذنه وبرج راهنمائي نيز به آن اطلاق گرديده است.
المنار: موضع‌النور «العلم يجعل للاهتداء في‌الطريق اا محجةالطريق اا مايوضع بي‌الشييئن من الحدود»(۱).
المناره: ج مناور ومنائر: موضع‌النور. ومنه منارة المراكب والمسرجه و المئذنه(۲).
منار- ع (بفتح ميم) جاي نور، جاي روشنائي، ساختمان برج مانند كه در كنارراه مي‌سازند براي چراغ روشن كردن يا راهنمائي(۳).
مناره- ع (بفتح ميم ورا) جاي نور، گلدسته، ستون بلند و ساختمان برج مانند كه در معابد و مساجد درست مي‌كنند براي چراغ روشن كردن يا اذان گفتن، مناور و منائر جمع (۴).
منار بالفتح و راي مهمله. ع. چراغدان و جاي بلند كه برآن چراغ افروزند چراكه يان صيغه اسم ظرف است بمعني جاي نور ،شايد كه در زمانة قديم برآن چراغ مي‌افروخته باشند بهمين سبب آن را منارا گويند بزيادتي تحتاني غلط محض است و نيز منارنشان كه در راه برپا كنند(۵).
مناره بفتح ميم و راء.ع. روشني جاي و چراغپايه و جاي اذان گفتن (۶).
از ديرباز مناره را براى راهنمائى و هدايت مسافران درسحرا ها و بيابانها و يا هم در اول شهرها مىساختند و گاهى هم براى حد فاصل دو چيز به عنوان مرز از آن استفاده بعمل می آوردند .
برخی از مؤرخین بدین عقیده وباور اند که : اولين كسى كه برای ساختن مناره در اهداف نظامی اقدام ورزید « ابرهة» يكى از پادشاهان يمن بود. او در جنگهاى خود وبخصوص در جنګ که در حمله بر مکه وتخریب آن براه انداخت در راهها مناره های را برپا مىكرد تا در بازگشت سر بازان شان ، به كمك این مناره ها راه خویش را پیدا نمایند . این سلوک وروش آهسته آهسته برای رهنمایی کاروان های مسافری وتجاراتی مورد استفاده قرار ګرفت . آنها راه خود را پيدا كند… ( برای تفصیل بیشتر مراجعه شود به :کتاب مجمعالبحرين، ج3، ماده نور، تحقيق سيد احمد حسينى، چاپ اول، 1376، ناظمالاطباء و اقربالموارد، به نقل از دهخدا، لغتنامه، ماده «منار» ، چاپ دانشگاه تهران، 1373ه ش .) .
مناره در اسلام و مسجد یعنی برج مسجد كه ازبالاي آن مؤذن پنج بار آذان روزانه را ادا میکند .
خلاصه اینکه مؤذن در محل مرتفعي اذان بگويد مسلمين را بر اين داشت تا براي مؤذن جايگاه مخصوصي كه بلندتر از مسجد و متصل يا نزديك به آن باشد بسازند تا هميشه در آنجا اذان گفته شود.
علما ء بدین عقیده اند که در زمان پیامبر اسلام در مدینه منوره زمانیکه اولین مسجد مسلمانان بنا ء یافت در نزدیک مسجد ستونی وجود داشت که حضرت بلال بر آن در وقت آذان ایستاده میشود وآذان میګفت .
بعد از اینکه دامنه دین مقدس سالم وسعت یافت مسلمانان در شهری مختلفی مساجدی را بنا ء داشتند وبرای مساجد خویش مناره را برای ادای آذان توسط مؤذن اعمار نمودند .
میګویند در بدو شکل منار ه های مساجد ساده بود و تدريجاً تكامل يافته يعني در اول مؤذنه ديواري بلند يا برج‌مانند بود كه مؤذن بر روي آن ميـ‌رفت و اذان مي‌گفت. كم‌كم به اطراف آن برج ديوار ساختند وبالای سايه باني نیز قرار دادند و پس از مدتي اين فكر پيدا شد كه بهنگام مغرب چراغي در مؤذنه روشن سازند تا هم علامت فرارسيدن وقت نماز باشد و هم مردم بدانند كه مسجد در چه نقطه‌اي قرار گرفته و تدريجاً روشن نگهداشتن مؤذنه بحیث عادت مسلمین مبدل شد .
منار مسجد امروز بحیث سمبول وحدت مسلمین ویکی از علایم بارز مسجد یعنی محل عبادتګاه مسلمین مبدل ګردیده است . وبه اصطلاح مناره با مسجد علامه لازم وملزوم میباشد .
منع مناره های مساجد انجام کار نه بلکه آ غاز دسیسه وتوطیه است که توسط دشمنان صلح وتفاهم بین انسانها و مخالف افکار و اندیشه زندګی مسالمت آمیز کلتور های مختلف جهان میباشد که برماست تا برای آن کار نمایم. آنهای که به این فتنه ګری های دست میزنند دارند آتش را را روشن خواهند کرد که خود در آن خواهند سوخت و بشریت را به تباهی خواهند کشاند. مسلم این است که این افراد فتنه ګر و سازمان ده تیشه بر ریشه زندګی باهمی بشری زده و مشکلات فراون را ایجاد خواهند کرد. مطمینا شر این فتنه به کشور سویس خلاصه نه شده بلکه با سایر کشور های اروپایی سرایت خواهد کرد ، طوریکه همین حالا عملیاتی در بیت المقدس اولین قبله مسلمانان توسط صهیونیست ها براه افتاده تا مناره مسجد قدس را در خلاف دموکراسی قلمداد نمایند وصدای الله اکبر حتی در مسجد قدس هم خفه سازند .
میخواهم ازین طریق از تمام مردم خیر اندیش جهان التماس نمایم که نګذارید عده از افراطی ها و کوتاه نظران با برخورد های افراطی و سرسری بشریت را به افراطی ګری و تشنج سوق نمایند.
باید رسالت خویش را اداء و از تاثیرات منفی همچو تصامیم افراطی و مضر باید جلوګیری نمایند. به یقین ګفته میتوانیم که نتایج این ګونه تصامیم آب به آسیاب افراطی ګری میریزد. نه ګزاریم جهان به جانب تقابل تمدن ها بلکه باید به جانب تفاهم و زندګی باهمی تمدن ها سوق داده شود. بر همه ماست تا رسالت خویش را درین عرصه با حوصله مندی و متانت و پیګیری اجراء کنیم.
مواخذ :
۱و۲ – المنجدفي‌اللغة والادب والعلوم، چاپ پنجم، 1956، ص 846.
۳و۴ – فرهنگ عميد تأليف حسن عميد، سال 1337، ص 1214.
۵و۶ – فرهنگ آنندراج، جلدششم، زيرنظر محمددبيرسياقي، تهران، ص4136.
۷- Grand Larousse encyclopedique, Paris, 1963 v.7,p.369
نام مقاله : مناره مساجد در سویس در مخالفت با دموکراسی شد!?
تتبع ونگارش : امین الدین « سعیدی– سعید افغانی »
مـدیـر مرکز مطالعات ستراتیژیکی افغان و
مسؤل مرکز فرهنگی دحق لاره – جرمنی
ادرس ارتباطي : یا بريښنا ليک :