عامل فساد در افغانستان کیست؟
بحثی در زمینه بیانات رییس جمهور افغانستان و عوامل فساد در کشور
نوشته : دګتور محمد حلیم تنویر
روز یکشنبه بیستم ماه قوس مصادف بود با روز جهانی مبارزه با فساد اداری که از آن در کابل طی نشستی با حضور مقامات کشور تجلیل شد و مجترم حامد کرزی دراین زمینه بیاناتی را ایراد فرمودند که بیانګر واقعیت های جاری در افغانستان است. از آنجمله:
– مداخله خارجی ها در امور افغانستان را مانع از تطبیق قانون دانست
– در ولایات و هم در مرکز واسطه و واسطه بازی زیاد است که این یکی از مهمترین عوامل فساد در کشور می باشد.
– هر مقامی از دولت چه معاون رئیس جمهور، چه وزیر و معاونینش و حتی رئیسان ادارات هر وقت که خواسته باشند، می توانند کارکنان پایین تر را تغییر دهند، به طوری که اگر مسئولی از شخصی خوشش نیاید به راحتی حکم اخراجش را صادر میکند. مامور بیچاره هم هیچ پناهگاهی ندارد که به کدام محکمه یا قانون مراجعه کند تا حقش را بازستاند. لذا تا کارکنان و ماموران را ما مطمئن نسازیم این افراد دست به فساد می زنند.
– امروز کسی که زور دارد، معاف است و نمی توان او را به قانون سپرد.
– شخصی که پاسپورت خارجی دارد میتواند هرگونه فسادی را انجام دهد و بعد به لندن، پاریس و واشنگتن بگریزد. یعنی همانطور که طالبان درخارج پناهگاه دارند، این فاسدین نیز در خارج دارای پناهگاه امن هستند.
– یکی از راه های مهم گم شدن فساد در افغانستان این است که دوستان و همکاران خارجی ما به کلان های دولت و به کلانهای حکومت و به اقاربش قرارداد ندهند. دادن قرارداد به خویش ها و اقارب اعضای حکومت وکلانهای حکومت تمامش فساد است .
اما جناب رییس جمهور!
بیان این واقعیت ها را که شما می دانید، پس چرا درامر مبارزه و ګم شدن فساد اقدام جدی نمی نمایید؟ مسایلی را که ذکر آن بیان واقعیت های جاری افغانستان است ، تنها با ګفتن این حقایق نمیتوان در امر مبارزه با فساد کار مثمری را انجام داد.
جهت وضاحت بیشتر موضوعات فوق لازم میدانم تا در حاشیه این مطالب ، تذکراتی داشته و بیان حقایق را بطور مدلل ذکر نمایم.
اګر شما مداخله خارجی ها را مانع تطبیق قانون در کشور می دانید ، پس چرا در تطبیق برنامه استراتیژیک و ایجاد پایګاه های نظامی در افغانستان ترکیز نموده و لویه جرګه مشورتی را دایر نمودید؟ با تجربه چهار دهه جنګ در افغانستان تا هنوز به این نتیجه نرسیدید که خارجی ها عامل فساد و تجزیه، تضعیف و تاراج داشته های ملی افغانستان اند؟ احیانا اګر شما با این مساله نتوانید خود را قانع بسازید، پس برای آینده سازی و ایجاد جامعه مرفه و بمیان آمدن صلح دایمی چرا اقدام نمی نمایید؟ همانګونه که طی ده سال پول های بادآورده از خارج به افغانستان و دوباره به خارج برګشت نمود، استراتیزی اداری و روش حکومت داری تان چرا عوض نشد. چګونه میتوان در جهت ایجاد عدالت اجتماعی و صلح دایمی برنامه سازی نمود. آیا اګر خارجی ها تا سال ۲۰۲۴ در افغانستان باقی بمانند، سرنوشت آینده نسل کنونی و فردای کشور و آینده این کشور بدبخت به کجا خواهد انجامید؟
زمانی که شما می دانید که معاونین ریاست جمهوری و وزرای تان مطابق ذوق و سلیقه های شخصی و ګرایش های سمتی و مذهبی و زبانی، هر وزارت را در حیطه خود قرار داده و به هزاران کارمند لایق این ادارات بدون کدام توجیه خاص برطرف نموده و روابط خویشاوندی و اقارب و وطن داری ها باعث شده است تا هر وزارت رنګ و بوی خواسته های وزیر همان وزارت را بګیرد. پس شما خوب می دانید ولی عمل نمی کنید. زیرا روابط را بر ضوابط بیشتر ترجیع داشتهُ روش حکومت داری تان بر منوال مصلحت های غیر ملی استوار است.
از جانب دیګر یکعده زورمندان و قاچاقبران حرفه یی که با تشکیل حکومت موقت راه را برای زر اندوزی ها خود در اداره دولت کنونی باز کردند و به ملیون ها ملیون دالر را حیف و میل نمودند و هنوز هم می نمایند ، چرا تا کنون شعار (مجازات و مکافات) در اداره و در مورد این افراد تطبیق نشده است؟ چرا تا هنوز طرفیت سازی نګردیده و اګر افراد زور مند را در این اداره تصنیف بندی نماییم، نه تنها فساد و عوامل فساد از اداره برچیده میشود بلکه فساد اجتماعی نیز در جامعه کمترشده، رفاه اجتماعی بګونه عادی آن تبلور خواهد نمود. تا هنوز هیچیک از زورمندان که در اداره افغانستان کرسی های کلیدی را بعهده دارند شناسایی نشده و از صحنه سیاسی –اداری افغانستان بدور نیستند. همین امر باعث ایجاد فساد و رشوت و مظالم ګونه ګون اجتماعی شده و روابط قاچاقبران و زورمندان، سرمایه داران دروغین و فریبکاران و غاصبین املاک و دارایی های عامه، افرادی اند که در محور اداره ریاست جمهوری مشاور و تطبیق کننده امیال خود زیر عنوان قانون در افغانستان اند. هرګاه این افراد از صحنه بدور نګهداشته نشوند، هیچګاهی فساد از اداره افغانستان و از جامعه ګم نخواهد شد.
موضوع مهم دیګری را که شما تذکر دادید موجودیت اشخاصی اند که با پاسپورت های خارجی در اداره افغانستان امور کلیدی را بدست داشته و استفاده ناجایز نموده و در هنګام خطر هم فرار نمودند. اما این موضوع جالب را که تذکر دادید، لطفاْ بیان دارید که آیا همه افرادی که از خارج به افغانستان آمده اند تا خدمتی نمایند ، افراد استفاده جو بودند یا خیر؟ آیا افرادی که به خیانت و سؤ استفاده متهم اند و اکنون نیز به خارج رفته اند ، چه کسانی بودند و او را شما چګونه در پست های کلیدی مقرر نمودید؟ واضح است که اکثر وزیر ها و روسای و اشخاص مهم دولتی تا رتبه دوم به امضای شما مقرر شده اند. تا زمانی که شما فرمان تقرر آنان را نداده بودید و یا از طریق ارتباطات شخصی این افراد را به کرسی های حساس دولت معرفی نکردید، مسوولیت این همه فساد را که خواهد داشت؟ من از افرادی چند نام می برم که بدون رابطه و غزض شخصی می توان آنان را باید به محاکمه کشید وزرا تجارت، داخله، حج و اوقاف، شاروال کابل، رییس افغانستان بانک و امثال اینان که با پول های هنګفت استفاده جویی ها به خارج رفتند. مګر همه افغان های خارج چنین اند؟ یا شما خود در انتخاب افراد ناسالم بذل مساعی بخرچ داده و از طریق ارتباطات و روابط خاص در جهت ګیری ها و ګرایش ها و استفاده جویی ها چنین اشخاص در اداره افغانستان راه پیدا نمودند.
ولی شما تمام افغان های مقیم خارج را که مهاجر شده و اکنون با خانواده های خود در کشور های جهان زیست دارند متهم به فساد نمودید. شما در حقیقت با بیان این مطلب نه تنها برای براءت خود از انتخاب نادرست افراد تان خود را بیرون نمودید بلکه می خواهید با این نظر متعصبانه، قشر بزرګ روشنفکر، وطندوست، بااحساس و صادق افغان را که سال ها در فراق ایجاد یک جامعه مرفه میسوزند و میسازند متهم به فساد نمایید. آیا شما از افغان های مقیم خارج بعنوان افراد جامعه افغانی دعوت به مشارکت ملی نموده اید؟ آیا به افغان های خارج از افغانستان حق رآی و انتخاب را داده اید؟ آیا افرادی را که بنابر جبر زمان به کشور های اروبایی و یا امریکایی مهاجر شده اند و بعد از سپری نمودن پنج سال حقوق تابعیت همان کشور را ګرفته اند، چرا موقع ندادید تا در پروسه دولت سازی سهم بګیرند. چرا در قانون اساسی، افغان های مقیم خارج را حق انتحاب و رای ندادید. هدف اصلی اینکار باز هم دست های نابکار استفاده جوی داخلی است که می دانند هرګاه افراد چیز فهم افغانستان با تجارب کاری ګذشته وآموزش های بیشتر مدنی در جوامع اروپایی و امریکایی دوباره به افغانستان برګزدند، دیګر جایی برای این افراد باقی نمانده و صحنه تنګ شده و باید از ادارات دولت و اجتماعی افغانستان بنابر عدم ظرفیت کاری دور شوند. پس کسانی که مساله دو تابیعت بودن افراد را مطرح مینمایند هرګاه در ترازوی اعمال ګذاشته شودند،فاسدترین افراد جامعه افغانی اند که تا هنوز به ظلم و تعدی و استفاده جویی ها می پردازند.
جناب رییس جمهور افغانستان!
شما بطور عملی هیچګاهی ظرفیت سازی ننمودید. یکبار هم از افغان های مقیم خارج منحیث یک کتله بزرګ بشری و با تجربه افغان دعوت نکردید تا در امر بازسازی کشور سهیم شوند. بدین طریق اکثر افغان های که در خارج اند هویت خود را در طی زمان از دست داده و نسل اینده افغان امید و دلبستګی به کشور ابایی خود ندارند. زیرا همه افغان ها بنام دو تابیعته از بدنه افغانستان جدا نګهداشته شده اند و تنها افرادی که بنابر روابط القاب بزرګ را بخود نسبت داده و در مقام های بزرګ نصب و سرش شده اند باقی مانده اند و چون ظرفیت کاری ندارند، اګر همینګونه ادامه یابد به یقیین که تا دهها سال دیګر هم افغانستان بسوی پیشرفت و مدنیت راهی نخواهد ګشود. مسوولیت این امر خطیر بدوش دولتی است که اکنون قدرت اداری کشور را بدست دارد. والسلام